↧
Ομηρικός Ύμνος Ήρας
↧
Η ΘΕΑ ΗΡΑ
%2C1864%2CWilliam-Adolphe%2BBouguereau..jpg) |
| 1864,William-Adolphe Bouguereau |
Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
Η παράδοσις αναφέρει ότι όταν ο Κρόνος ανέλαβε την κυριαρχίαν εκ του πατρός του Ουρανού, έλαβε την προφητείαν ότι ένα εκ των τέκνων του θα τον εξεθρόνιζε. Κατόπιν αυτού ο Κρόνος κατάπινε τα τέκνα του, μεταξύ των οποίων και την Ήρα. Ο μόνος εκ των τέκνων της Ρέας ο οποίος απέφυγε την κατάποσιν ήταν ο Ζευς. Σχετικώς, η παράδοσις αναφέρει ότι όταν η Ρέα εγέννησε κρυφά τον Δια, πλησίον της πόλεως Λύκτο της Κρήτης εντός ενός σπηλαίου εις την απάτητη κορυφή του όρους Ίδη, τον απέκρυψε από τον Κρόνο και δια να τον εξαπατήσει του έδωσε αντί του βρέφους έναν λίθο περιτυλιγμένον με σπάργανα. Ο Κρόνος κατάπιε τον λίθον αλλά γρήγορα εννόησε την εξαπάτησίν του και προσεπάθησε να ανεύρει τον Δία άνευ όμως αποτελέσματος.
Γέννησις και παιδικά χρόνια της Ήρας Η Ήρα είναι θυγάτηρ του Κρόνου και της Ρέας, συνεπώς είναι τιτανίς, αδελφή του Διός και η τέλεια σύζυγος αυτού. Οι σχετικοί με τα παιδικά χρόνια και τη νεότητα της Ήρας μύθοι αφηγούνται ότι την Ήρα την ανέθρεψαν ο Ωκεανός και η Τηθύς και κατ’ άλλους ότι πέρασε τα πρώτα έτη αυτής εις την Σάμον, εις την Στυμφαλίαν και εις την Εύβοιαν. Οι Σάμιοι ισχυρίζονται ότι η Ήρα είχε γεννηθεί εις την νήσον των, εις τας όχθας του πόταμου Ίμβράσου, κάτωθεν μιας Ιτιάς η οποία, ως και η Βαλανιδιά, ήταν ιερά δέντρα εις την Ελλάδα. Εις την Στυμφαλία λάτρευαν την Ήρα με τριπλό συμβολισμό, ως κόρη, επειδή είχε μεγαλώσει εις την Στυμφαλία, ως γυναίκα επειδή είχε γίνει εκεί σύζυγος του Διός και ως εν χηρεία ευρισκομένη επειδή, δια άγνωστο λόγο είχε εγκαταλείψει τον Δία και είχε καταφύγει εκ νέου εις την Στυμφαλία επί τι διάστημα.
Τιτανομαχία Όταν ανδρώθηκε ο Ζευς, επακολούθησεν κραταιός αγών μεταξύ αυτού και του Κρόνου κατά τον οποίον επεκράτησεν ο Ζευς ενώ ο Κρόνος εξέμεσε τα τέκνα του δια ειδικού υγρού το οποίον του έδωσε η Μήτις. Άπαντα τα αδέλφια του Διός, μετά την απελευθέρωσίν τους πήραν το μέρος του εις την τιτανομαχίαν η οποία επηκολούθησεν και κατά την οποίαν οι Ολύμπιοι Θεοί κατενίκησαν τους Τιτάνας, τους οποίους περιόρισαν εις τα Τάρταρα. Δεν αναφέρωμεν λεπτομερείας της τιτανομαχίας διότι, εν προκειμένω, δεν έχουν ιδιαιτέραν σημασίαν.
Η ένωσις της Ήρας μετά του Διός. Όταν ο Ζευς έφθασε εις νεανικήν ηλικίαν περιηγείτο μεταμορφωμένος διάφορα μέρη του κόσμου. Εις την Σάμο είδε την Ήρα να λούζεται εις τον Παρθένιον ποταμό, (όστις έλαβεν το όνομά του από την παρθενικότητα αυτής) και την ερωτεύθηκε. Τότε μεταμορφώθηκε εις το πτηνόν Κόκκυγα (κούκον) και κάθισε εις τα γόνατα της. Ενώ δε εκείνη τον κάλυψεν δια να τον θερμάνη, ο Ζευς έλαβε την πραγματικήν του μορφήν και ενώθηκε μετ’ αυτής, αφού της υποσχέθηκε να την καταστήση νόμιμη σύζυγο του, όταν θα εβασίλευε. Όταν ο Ζευς εγένετο κυρίαρχος του Ολύμπου εκήρυξεν την Ήρα τέλειαν, νόμιμον και μοναδικήν σύζυγον αυτού. Το πρώτο τέκνον της Ήρας μετά του Διός ήτο οΉφαιστος τον οποίον απέκτησεν πριν ο Ζευς την κήρυξη νόμιμο και τελεία σύζυγο. Κατ’ άλλην εκδοχήν ο Ήφαιστος εγεννήθη μόνον εκ της Ήρας άνευ συνουσίας ανδρός δι’ ο ωνομάζετο και Απάτωρ. Το δεύτερον τέκνον της Ήρας μετά του Διός ήτο ο Άρης τον οποίον απέκτησεν μετά την κήρυξη αυτής ως τελείας και νομίμου συζύγου. Κατ’ άλλην εκδοχήν ο Άρης εγεννήθη μόνον εκ της Ήρας διότι αύτη ζηλοτυπούσα δια την γέννησιν της Αθηνάς μόνον εκ του Διός άνευ γυναικός έλαβεν από την ανθούσαν άνθος, το ωσφράνθει και συνέλαβε άνευ ανδρός τον Άρην, δι’ ό και ο Άρης ωνομάζετο Απάτωρ όπως κατ’ αντιστοιχίαν η θεά Αθηνά ωνομάζετο Αμήτωρ. Έτερον τέκνον της Ήρας μετά του Διός ήτο η Ήβη ήτις κατ’ άλλην εκδοχήν εγεννήθη εκ της Ήρας άνευ συνουσίας ανδρός όταν μετέχουσα εις γεύμα του Θεού Απόλλωνος έφαγε άγρια μαρούλια. Η Ήβη εκπροσωπεί την αιώνιαν νεότητα δι ό και προσέφερε εις τους θεούς την αμβροσία, η οποία, μεταξύ των άλλων, τους χαρίζει την αιωνίαν νεότητα. Επίσης η Ήβη μετείχεν, ομού μετά των Ώρών, της Αρμονίας, της Αφροδίτης και της Αρτέμιδος της ορχηστικής ομάδος υπό τους ήχους της λύρας του Θεού Απόλλωνος προς τιμήν των λοιπών Ολύμπιων Θεών. Η Ήβη συνετέλεσεν εις την συμφιλίωσιν της Ήρας μετά του Ηρακλἐως τον οποίον ενυμφαίφθη όταν εγένετο δεκτός εις τον Όλυμπο. Από την ένωσιν αυτήν εγεννήθησαν ο Αλεξιάρης κι ο Ανίκητος. Αδελφή της Ήβης είναι η Ειλείθυια, η οποία προστατεύει τας εγκύους εκ των ωδινών των τοκετών και συμμετέχει εις πολύ σημαντικάς τοιαύτας περιπτώσεις διευκολύνουσα αυτούς όπως εις την περίπτωσιν της γεννήσεως του υιού του Διός Ηρακλέους από την Αλκμήνη, την γέννησιν της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος από την Λητώ κλπ των οποίων η λεπτομερής αναφορά δεν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Η θέσις της Θεάς Ήρας εις τον Όλυμπον Η Θεά Ήρα είναι η μεγάλη θήλεια θεότης και η άνασσα του Ολύμπου, του οποίου ο Ζευς είναι, αντιστοίχως, ο μεγάλος άρρην Θεός και, συνεπώς, η Ήρα δεν δύναται ει μη να είναι η σύζυγος του Διός και συμβασιλεύει μετά του Θεού Διός. Αύτη τη βοηθεία του Βορρέα εξαπολύει ορμητικάς πνοάς αι οποίαι αναστατώνουν την θάλασσα και γενικώς εκδηλώνει αναλόγους ιδιότητας μετά του Διός όμως αναφερομένας εις την υλικήν ουσίαν της Φύσεως. Τέλος η παράδοσις αναφέρει ότι ο Ζεύς προσελκύετο από διαφόρους παρθένας και η Ήρα, προκειμένου να επιτυγχάνει την μετ’ αυτού ένωσιν, ελούετο εις τον παρθένιον ποταμόν και ούτω ανακτούσε την παρθενικότητά της.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Στην ελληνική μυθολογία η Ήρα ήταν αδερφή και σύζυγος του Δία, κόρη του Κρόνου και της Ρέας. Ήταν η θεά του γάμου και προστάτιδα των γυναικών. Ζήλευε τον άνδρα της Δία για τις απιστίες του προς αυτήν και πολλές φορές εκδικήθηκε τις γυναίκες με τις οποίες την απατούσε ο Δίας.
Η γέννηση της Ήρας Η γέννηση της βασίλισσας των θεών τοποθετείται σε διάφορα σημεία. Μερικά από αυτά είναι η Σάμος ή η Στυμφαλία ή η Εύβοια. Η μοίρα της δεν ήταν διαφορετική από αυτή των αδερφών της. Ο Κρόνος την κατάπιε, προσπαθώντας να πολεμήσει τη μοίρα του, καθώς η Γαία και ο Ουρανός του είχαν προφητεύσει πως ένας απόγονός του θα διεκδικούσε την εξουσία. Μόνο όταν η Ρέα κατόρθωσε, με τέχνασμα, να ξεγελάσει τον Κρόνο, τότε η Ήρα, μαζί με τα υπόλοιπα αδέρφια της, ξαναείδε το φως.
Ο γάμος Ηρας – Διός Μετά την εκθρόνιση του Κρόνου, ο Δίας τη ζήτησε σε γάμο. Εκείνη αρνήθηκε. Τρελός από έρωτα για την αδερφή του, ο Δίας δεν παραιτήθηκε από τους σκοπούς του. Μια βροχερή, χειμωνιάτικη μέρα, καθώς η θεά περπατούσε στο δάσος, ο Δίας μεταμορφώθηκε σε κούκο και έπεσε στα πόδια της ανυποψίαστης Ήρας. Η θεά λυπήθηκε το μισοπαγωμένο πλασματάκι. Έσκυψε, το πήρε στην αγκαλιά της, το χάιδεψε και το ζέστανε στους παρθενικούς της κόρφους. Τότε ο βασιλιάς των θεών πήρε την πραγματική του μορφή. Επιβλητικός και πανίσχυρος εξουδετέρωσε και τις τελευταίες αντιστάσεις της θεάς. Η Ήρα νικήθηκε, υποτάχτηκε, έγινε για πάντα δική του, αφού πρώτα εξασφάλισε «υπόσχεση γάμου». Κατα μία εκδοχή ο μύθος της ένωσης του Δία και της Ήρας συμβόλιζε την ένωση της καθαροτητας του Ουρανού (εκφραστής του ο Δίας) με τον Αέρα, στοιχείο ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο, που εκφραστής του ήταν η Ήρα. Από το γάμο της Ήρας και του Δία γεννήθηκαν ο Άρης,η Ήβη και η Ειλείθυια. Σύμφωνα με τον Όμηρο γεννήθηκε και ο Ήφαιστος, ενώ κατα τον Ησίοδο η Ήρα γέννησε μόνη της τον Ήφαιστο, χωρίς τη συμμετοχή του Δία. Συχνά η Ήρα περιγραφόταν ή απεικονιζόταν κρατώντας κάποιο σκήπτρο ως σύμβολο κυριαρχίας ή έχοντας στα χέρια τηςρόδι (σύμβολο γονιμότητας). Άλλα γνωστά σύμβολα της Ήρας ηταν το παγώνι, ο κούκος που συμβόλιζε τον ερχομό της άνοιξης και διάφορα λουλούδια και φυτά που συμβόλιζαν την ευλογία της φύσης.
Γιορτές προς τιμήν της Ήρας Προς τιμήν της Ήρας γίνονταν γιορτές σε πολλές πόλεις της αρχαίας Ελλάδας και ονομάζονταν Ηραία. Τα λαμπρότερα Ηραία γίνονταν στο Άργος, τη Σάμο και την Ολυμπία.
Ναοί προς τιμήν της Ήρας Οι ναοί προς τιμήν της Ήρας είχαν το όνομα Ηραίον. Το πιο σημαντικό Ηραίον στον Ελλαδικό χώρο είναι το Ηραίον της Σάμου.
Απόγονοι της Ήρας Απόγονοι της Ήρας ήταν οι Κάδμειοι (αναμεσά τους ο θεός Διόνυσος), οι Πελοπίδες (ο Αγαμέμνονας, ο Μενέλαος, ο Θησέας, ο Αίγισθος, ο Ορέστης, η Ηλέκτρα, η Ιφιγένεια, ο Αμφιτρύωνας, η Αλκμήνη, ο Ευρυσθέας, ο Ιόλαος, ο Ηρακλής) οι Θεστιάδες (η Αλθαία, η Λήδα, ο Μελέαγρος, η Δηιάνειρα, οι Διόσκουροι, η Ελένη, ο Αμφιάραος), ο Ασκληπιός, οι Παλικοί, ο Αιγέας και ο ληστής Περιφήτης.
Λοιπά θέματα Με το όνομα της Ήρας αναφέρονται δύο αστεροειδείς, ο 3 Ήρα (3 Juno) (που για την ακρίβεια ονομάσθηκε από τη ρωμαϊκή θεότητα Γιούνο, αντίστοιχη της Ήρας στη ρωμαϊκή μυθολογία, και ανακαλύφθηκε το 1804) και ο 103 Ήρα (103 Hera), που ανακαλύφθηκε το 1868.
ΠΗΓΗ Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%89%CF%81%CE%B1
↧
↧
Η Αλχημεία της ψυχής
Ο Έρωτας η Ψυχή και η Αφροδίτη (Η Αλχημεία της ψυχής)
![]()
![]()
Στα Ορφικά Μυστήρια ο Υπερουράνιος Έρωτας γεννιέται μέσα από το Κοσμικό Αβγό, επιδρά επάνω στην άμορφη συμπαντική κατάσταση, συμβάλλοντας έτσι στην δημιουργία των αιθέριων μορφών. Εγκαθίσταται στο κέντρο της μορφής δημιουργώντας τον πυρήνα της, ωθώντας την σε μία περιστροφική κίνηση η οποία διαθέτει έναν παλμό που συν-πορεύεται με τον παλμό του Κοσμικού Σύμπαντος.
Είναι αυτός ο Έρωτας – Πνεύμα , που εμφυσά την Ψυχή στην μορφή. Είναι το αρχέτυπο Ζην, ο Ζευς, η Ζήνα. Είναι το πρωταρχικό στοιχείο της δημιουργίας που είναι και θηλυκό και αρσενικό. Είναι η Ψυχή – Πνεύμα ενοποιημένη.
Καθώς η αιθέρια κυκλική Ψυχή – Πνεύμα, ξεκινά το ταξίδι της στον χώρο κάποια κοσμική στιγμή συναντά μία υπέρλαμπρη – φωτεινή κατάσταση που την ελκύει. Είναι ο αρχέτυπος ήλιος, μία φωτεινή – αιθέρια κρύα μάζα, υπέρλαμπρη.
Η Ψυχή – Πνεύμα καμωμένη από τα αρχέτυπα στοιχεία του Φωτός και της Αγάπης του Υπερουράνιου Έρωτα - Πνεύμα έλκεται από κάθε τι το φωτεινό. Έλκεται από τον αρχέτυπο Πνευματικό Ήλιο και σμίγει μαζί του. Εκεί συναντά την Ουράνια Αφροδίτη και αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από αυτήν.
Η Ουράνια Αφροδίτη σμίγει με τον Ουράνιο ισορροπιστή Άρη και γεννιέται ο Ουράνιος Έρως - Πνεύμα.Ο Ουράνιος Έρωτας - Πνεύμα, σμίγει με την περιστρεφόμενη Ψυχή – Πνεύμα και αναπαράγει σε αυτήν τον Κοσμικό Νου. Η Ψυχή – Πνεύμα μεταμορφώνεται σε Ψυχή – Κόσμος. Αποκτά κοσμική συνειδητότητα.
Η Ψυχή – Πνεύμα που μέχρι τώρα ήταν Ένα, και θηλυκό και αρσενικό, όταν μεταμορφώνεται σε Ψυχή – Κόσμος διχοτομεί το αρσενικό και το θηλυκό. Αποκτά διπλή φύση που όμως το ουράνιο αρχέτυπο του Άρη ισορροπεί και ενοποιεί τις δύο φύσεις.
Καθώς η αιθέρια κυκλική Ψυχή – Πνεύμα, ξεκινά το ταξίδι της στον χώρο κάποια κοσμική στιγμή συναντά μία υπέρλαμπρη – φωτεινή κατάσταση που την ελκύει. Είναι ο αρχέτυπος ήλιος, μία φωτεινή – αιθέρια κρύα μάζα, υπέρλαμπρη.
Η Ψυχή – Πνεύμα καμωμένη από τα αρχέτυπα στοιχεία του Φωτός και της Αγάπης του Υπερουράνιου Έρωτα - Πνεύμα έλκεται από κάθε τι το φωτεινό. Έλκεται από τον αρχέτυπο Πνευματικό Ήλιο και σμίγει μαζί του. Εκεί συναντά την Ουράνια Αφροδίτη και αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από αυτήν.
Η Ουράνια Αφροδίτη σμίγει με τον Ουράνιο ισορροπιστή Άρη και γεννιέται ο Ουράνιος Έρως - Πνεύμα.Ο Ουράνιος Έρωτας - Πνεύμα, σμίγει με την περιστρεφόμενη Ψυχή – Πνεύμα και αναπαράγει σε αυτήν τον Κοσμικό Νου. Η Ψυχή – Πνεύμα μεταμορφώνεται σε Ψυχή – Κόσμος. Αποκτά κοσμική συνειδητότητα.
Η Ψυχή – Πνεύμα που μέχρι τώρα ήταν Ένα, και θηλυκό και αρσενικό, όταν μεταμορφώνεται σε Ψυχή – Κόσμος διχοτομεί το αρσενικό και το θηλυκό. Αποκτά διπλή φύση που όμως το ουράνιο αρχέτυπο του Άρη ισορροπεί και ενοποιεί τις δύο φύσεις.
Η Ψυχή –Κόσμος αναπόφευκτα συνεχίζει το ταξίδι της προς χαμηλότερες διαστάσεις διότι η διχοτόμηση του Ένα σε Δύο, δεν επιτρέπει την πρόσβαση σε ανώτερες διαστάσεις, όπου το Παν είναι Εν.
Τότε συναντά μία άλλη φωτεινή κατάσταση. Είναι ο θερμός Χθόνιος (υλικός) Ήλιος, μία προβολή του αρχέτυπου Ήλιου .
Εκεί η Ψυχή – Κόσμος συναντά την πάνδημη – Χθόνια (Υλική) Αφροδίτη που σμίγει με τον Χθόνιο (Υλικό) Ήφαιστο και γεννιέται ο πάνδημος Έρωτας - Πνεύμα.
Τότε συναντά μία άλλη φωτεινή κατάσταση. Είναι ο θερμός Χθόνιος (υλικός) Ήλιος, μία προβολή του αρχέτυπου Ήλιου .
Εκεί η Ψυχή – Κόσμος συναντά την πάνδημη – Χθόνια (Υλική) Αφροδίτη που σμίγει με τον Χθόνιο (Υλικό) Ήφαιστο και γεννιέται ο πάνδημος Έρωτας - Πνεύμα.
Η Ψυχή – Κόσμος αναγνωρίζει στον πάνδημο Έρωτα - Πνεύμα στοιχεία του αρχέτυπου της δημιουργίας της και σμίγει μαζί του. Ο πάνδημος Έρωτας - Πνεύμα παρασύρει την Ψυχή – Κόσμο στην εμπειρία της ύλης και την μεταμορφώνει σε Ψυχή – Περσεφόνη κόρη της Μητέρας – Γης Δήμητρας, προσδίδοντας την ιδιότητα του «Νου της ενσαρκωμένης οντότητας».
Η Ψυχή – Περσεφόνη για να μπορέσει να βιώσει την εμπειρία της ύλης χρειάζεται ένα όχημα συμπαγούς ύλης. Ένα φυσικό – υλικό σώμα. Ελπίζει ότι έτσι θα ανακαλύψει την Χρυσή Γέφυρα που θα την οδηγήσει στην επανένωσή της με το αρχέτυπό της ως Ψυχή – Κόσμος και μετέπειτα ως Ψυχή – Πνεύμα.
Εμπλέκεται στις ενσαρκώσεις ανεβοκατεβαίνοντας στα υλικά – αιθερικά πεδία αναζητώντας την Μνημοσύνη.
![]()
Τότε η Ουράνια Αφροδίτη σμίγει με τον Ουράνιο Μεταμορφωτικό Ερμή και γεννιέται στην Μητέρα – Γη, ο αρσενικός Ερμαφρόδιτος. Ο Ερμαφρόδιτος βιώνει την εμπειρία της ύλης ώσπου κάποια στιγμή φθάνει σε μία λίμνη. Εκεί συναντά την αιθερική νύμφη Σαλμακίδα.
Ο Ουράνιος Έρωτας – Πνεύμα , γιος της Ουράνιας Αφροδίτης και του Ουράνιου Ισορροπιστή Άρη, εμφανίζεται, και τα βέλη του πετυχαίνουν την νύμφη η οποία ερωτεύεται τον Ερμαφρόδιτο με όλη της την ψυχή.
Ο Ερμαφρόδιτος αντιστέκεται καθώς στην αναζήτησή του ακολουθεί τον Πάνδημο Χθόνιο Έρωτα - Πνεύμα. Όμως η αιθερική νύμφη επιμένει και ζητά από τον Δία να σμίξει με τον αγαπημένο της. Ο Δίας, ο εκπρόσωπος της πεμπτουσίας του αιθέρα, επεμβαίνει και σμίγει την νύμφη με τον Ερμαφρόδιτο μέσα στο νερό της λίμνης, αιώνια.
Το Δυο γίνεται πάλι Ένα και περνά στην αιωνιότητα. Το Ένα εγκαταλείπει το βαρύ φορτίο της ύλης και δρασκελίζοντας την Χρυσή Γέφυρα ξεκινά το ταξίδι του για την επανένωση με τα αρχέτυπά του.
Ο Υπερουράνιος Έρωτας - Πνεύμα είναι το πρωταρχικό στοιχείο της δημιουργίας των κόσμων και των μορφών. Ο Ουράνιος Έρωτας - Πνεύμα, γιος της Αφροδίτης και του Άρη, γεννιέται μέσα από το Κάλλος της θεϊκής Δημιουργίας, ενώ ο πάνδημος Έρωτας - Πνεύμα (όρος που αναφέρεται στον Παυσανία), γεννιέται από την Χθόνια Αφροδίτη και τον Χθόνιο Ήφαιστο, για να σηματοδοτήσει το Κάλλος της υλικής Φύσης.
Ο Ουράνιος Έρωτας - Πνεύμα εκπροσωπεί το Κάλλος της Ψυχής που βρίσκεται υπεράνω των θεσμών και των νόμων, καθώς συμπεριλαμβάνει την αρχέγονη ουσία της Δημιουργίας που είναι η αιώνια ομορφιά αναλλοίωτη μέσα στον άχρονο χρόνο, που ούτε αυξάνεται, ούτε μειώνεται, διότι ισορροπεί.
Η Ψυχή – Περσεφόνη για να μπορέσει να βιώσει την εμπειρία της ύλης χρειάζεται ένα όχημα συμπαγούς ύλης. Ένα φυσικό – υλικό σώμα. Ελπίζει ότι έτσι θα ανακαλύψει την Χρυσή Γέφυρα που θα την οδηγήσει στην επανένωσή της με το αρχέτυπό της ως Ψυχή – Κόσμος και μετέπειτα ως Ψυχή – Πνεύμα.
Εμπλέκεται στις ενσαρκώσεις ανεβοκατεβαίνοντας στα υλικά – αιθερικά πεδία αναζητώντας την Μνημοσύνη.
Τότε η Ουράνια Αφροδίτη σμίγει με τον Ουράνιο Μεταμορφωτικό Ερμή και γεννιέται στην Μητέρα – Γη, ο αρσενικός Ερμαφρόδιτος. Ο Ερμαφρόδιτος βιώνει την εμπειρία της ύλης ώσπου κάποια στιγμή φθάνει σε μία λίμνη. Εκεί συναντά την αιθερική νύμφη Σαλμακίδα.
Ο Ουράνιος Έρωτας – Πνεύμα , γιος της Ουράνιας Αφροδίτης και του Ουράνιου Ισορροπιστή Άρη, εμφανίζεται, και τα βέλη του πετυχαίνουν την νύμφη η οποία ερωτεύεται τον Ερμαφρόδιτο με όλη της την ψυχή.
Ο Ερμαφρόδιτος αντιστέκεται καθώς στην αναζήτησή του ακολουθεί τον Πάνδημο Χθόνιο Έρωτα - Πνεύμα. Όμως η αιθερική νύμφη επιμένει και ζητά από τον Δία να σμίξει με τον αγαπημένο της. Ο Δίας, ο εκπρόσωπος της πεμπτουσίας του αιθέρα, επεμβαίνει και σμίγει την νύμφη με τον Ερμαφρόδιτο μέσα στο νερό της λίμνης, αιώνια.
Το Δυο γίνεται πάλι Ένα και περνά στην αιωνιότητα. Το Ένα εγκαταλείπει το βαρύ φορτίο της ύλης και δρασκελίζοντας την Χρυσή Γέφυρα ξεκινά το ταξίδι του για την επανένωση με τα αρχέτυπά του.
Ο Υπερουράνιος Έρωτας - Πνεύμα είναι το πρωταρχικό στοιχείο της δημιουργίας των κόσμων και των μορφών. Ο Ουράνιος Έρωτας - Πνεύμα, γιος της Αφροδίτης και του Άρη, γεννιέται μέσα από το Κάλλος της θεϊκής Δημιουργίας, ενώ ο πάνδημος Έρωτας - Πνεύμα (όρος που αναφέρεται στον Παυσανία), γεννιέται από την Χθόνια Αφροδίτη και τον Χθόνιο Ήφαιστο, για να σηματοδοτήσει το Κάλλος της υλικής Φύσης.
Ο Ουράνιος Έρωτας - Πνεύμα εκπροσωπεί το Κάλλος της Ψυχής που βρίσκεται υπεράνω των θεσμών και των νόμων, καθώς συμπεριλαμβάνει την αρχέγονη ουσία της Δημιουργίας που είναι η αιώνια ομορφιά αναλλοίωτη μέσα στον άχρονο χρόνο, που ούτε αυξάνεται, ούτε μειώνεται, διότι ισορροπεί.
Ο Πάνδημος Έρωτας - Πνεύμα είναι εκείνος που εμπλέκει την ψυχή στην ομορφιά της ύλης και στην υλική δημιουργία. Εδώ σημαντικό ρόλο παίζει το συμπαγές όχημα της ψυχής, το υλικό σώμα με την κάθε ιδιαίτερή του μορφή. Παρουσιάζεται το φαινόμενο της αύξησης και της μείωσης διότι η ισορροπία στο υλικό πεδίο είναι εύθραυστη καθώς ο χρόνος γίνεται γραμμικός.
Εκείνο που αναζητά η Ψυχή – Περσεφόνη είναι η επανένωση με τα αρχέτυπά της (Ψυχή – Κόσμος και Ψυχή – Πνεύμα). Το στοιχείο του αρχέτυπου Ουράνιου Έρωτα – Πνεύμα που προσδιορίζει την μεταμόρφωση της Ψυχής – Περσεφόνης σε Ψυχή – Κόσμος είναι η κινητήρια δύναμη που θα την οδηγήσει εκτός των πεδίων της ύλης.
Δηλαδή την μεταμόρφωση της Ψυχής – Περσεφόνης σε Ψυχή Κόσμο.
Όταν ο άνθρωπος ενωθεί με τα 12 θεϊκά αρχέτυπά του, τότε επιδρά ο 13ος ρόλος του Ζην – Ζευ, εμφυσώντας το Δημιουργικό στοιχείο του Υπερουράνιου Έρωτα διαμέσου της πεμπτουσίας του Αιθέρα, μεταμορφώνοντας και ενοποιώντας το Δύο σε Ένα.
Η Ψυχή – Περσεφόνη ακολουθεί μία διαδικασία για να μεταμορφωθεί σε Ψυχή – Κόσμος.
Αλιεύθηκε εδώ
↧
Μια φλόγα είναι η ψυχή του ανθρώπου!
Ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η επιστροφή· ταυτόχρονα το ξεκίνημα κι ο γυρισμός· κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος.
Μα κι ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε, να συνθέσουμε, να κάμουμε την ύλη ζωή· κάθε στιγμή γεννιούμαστε. Γι΄ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία.
Στα πρόσκαιρα ζωντανά σώματα τα δυο τούτα ρέματα παλεύουν:
α) ο ανήφορος, προς τη σύνθεση, προς τη ζωή, προς την αθανασία·
β) ο κατήφορος, προς την αποσύνθεση, προς την ύλη, προς το θάνατο.
Και τα δυο ρέματα πηγάζουν από τα έγκατα της αρχέγονης ουσίας. Στην αρχή η ζωή ξαφνιάζει· σαν παράνομη φαίνεται, σαν παρά φύση, σαν εφήμερη αντίδραση στις σκοτεινές αιώνιες πηγές· μα βαθύτερα νιώθουμε: η Ζωή είναι κι αυτή άναρχη, ακατάλυτη φόρα του Σύμπαντου.
Μια Φλόγα είναι η ψυχή του ανθρώπου· ένα πύρινο πουλί, πηδάει από κλαρί σε κλαρί, από κεφάλι σε κεφάλι, και φωνάζει: “Δεν μπορώ να σταθώ, δεν μπορώ να καώ, κανένας δεν μπορεί να με σβήσει!”
Δέντρο φωτιά γίνεται ολομεμιάς το Σύμπαντο. Ανάμεσα από τους καπνούς κι από τις φλόγες, αναπαμένος στην κορυφή της πυρκαγιάς, κρατώ αμόλευτο, δροσερό, γαλήνιο, τον καρπό της φωτιάς, το Φως.
Από την αψηλή τούτη κορυφή κοιτάζω την κόκκινη γραμμή που ανηφορίζει· τρεμάμενο αίματερό φωσφόρισμα, που σούρνεται σαν έντομο ερωτεμένο μέσα από τους αποβροχάρικους γύρους του μυαλού μου.
Εγώ, ράτσα, άνθρωποι, γης, θεωρία και πράξη, Θεός, φαντάσματα από χώμα και μυαλό, καλά για τις απλοϊκές καρδιές που φοβούνται, καλά για τις ανεμογγάστρωτες ψυχές που θαρρούν πως γεννούνε.
Από που ερχόμαστε; Που πηγαίνουμε; Τι νόημα έχει τούτη η ζωή; φωνάζουν οι καρδιές, ρωτούν οι κεφαλές, χτυπώντας το χάος.
Και μια φωτιά μέσα μου κίνησε ν΄ απαντήσει. Θα ΄ρθει μια μέρα, σίγουρα, η φωτιά να καθαρίσει τη γης. Θα ΄ρθει μια μέρα, σίγουρα, η φωτιά να εξαφανίσει τη γης. Αυτή είναι η Δευτέρα Παρουσία…
Διδασκαλία δεν υπάρχει, δεν υπάρχει Λυτρωτής που ν΄ ανοίξει δρόμο. Δρόμος ν΄ ανοιχτεί δεν υπάρχει.
Καθένας, ανεβαίνοντας απάνω από τη δική του κεφαλή, ξεφεύγει από το μικρό, όλο απορίες μυαλό του.
Μέσα στη βαθιά Σιγή, όρθιος, άφοβος, πονώντας και παίζοντας, ανεβαίνοντας ακατάπαυτα από κορυφή σε κορυφή, ξέροντας πως το ύψος δεν έχει τελειωμό, τραγουδά, κρεμάμενος στην άβυσσο, το μαγικό τούτο περήφανο ξόρκι:
ΠΙΣΤΕΥΩ Σ΄ ΕΝΑ ΘΕΟ, ΑΚΡΙΤΑ, ΔΙΓΕΝΗ, ΣΤΡΑΤΕΥΟΜΕΝΟ, ΠΑΣΧΟΝΤΑ, ΜΕΓΑΛΟΔΥΝΑΜΟ, ΟΧΙ ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟ, ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΣΤ΄ ΑΚΡΟΤΑΤΑ ΣΥΝΟΡΑ, ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΣ, ΤΙΣ ΟΡΑΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΟΡΑΤΕΣ.
ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤ΄ ΑΝΑΡΙΘΜΗΤΑ, ΕΦΗΜΕΡΑ ΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΠΟΥ ΠΗΡΕ Ο ΘΕΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΚΑΙ ΞΕΚΡΙΝΩ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΑΥΤΗ ΡΟΗ ΤΟΥ ΤΗΝ ΑΚΑΤΑΛΥΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ.
ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΟΝ ΑΓΡΥΠΝΟ ΒΑΡΥΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ, ΠΟΥ ΔΑΜΑΖΕΙ ΚΑΙ ΚΑΡΠΙΖΕΙ ΤΗΝ ΥΛΗ· ΤΗ ΖΩΟΔΟΧΑ ΠΗΓΗ ΦΥΤΩΝ, ΖΩΩΝ ΚΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.
ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΤΟ ΧΩΜΑΤΕΝΙΟ ΑΛΩΝΙ, ΟΠΟΥ ΜΕΡΑ ΚΑΙ ΝΥΧΤΑ ΠΑΛΕΥΕΙ Ο ΑΚΡΙΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ.
~ Νίκος Καζαντζάκης, Απόσπασμα από την “Ασκητική”.
_____________
Πηγή:ebooks.edu.gr
by Αντικλείδι , http://antikleidi.com
↧
Η Αθηνά Εκπαιδεύτρια των Πολεμιστών και Αρωγός των Ηρώων στην Γλυπτική
 |
| Athena arms the warrior by Karl Heinrich Möller, 1851 |
 |
| Athena instructs the young man in the use of weapons by Hermann Schievelbein, 1853 |
 |
| Athena leads the young man into the new fight by Albert Wolff, 1853 1 |
 |
| Athena protects the young hero by Gustav Blaeser, 1854 |
%2Btakes%2Bthe%2Bfallen%2Bhero%2Bto%2BOlympus%2BBy%2BAugust%2BWredow%2B1857.jpg) |
| Nike (or Iris) takes the fallen hero to Olympus By August Wredow 1857 2 |
 |
| Nike assists the wounded warrior By Ludwig Wilhelm Wichmann, 1853 |
 |
| Nike crowns the warrior by Friedrich Drake, 1853 |
 |
| Nike instructs the boy in heroic history By Emil Wolff, 1847 |
 |
| Statues on the Palace Bridge |
 |
| The goddess Victoria riding on quadriga, National Monument of Victor Emmanuel II, Rome, Italy |
↧
↧
ΥΠΕΡ ΚΥΠΡΙΔΟΣ...
«Παρὰ τὸ ἄγαλμα τοῦ Ἀπόλλωνος ἵστατο τὸ τῆς Οὐρανίας Ἀφροδίτης, τῆς ἡδυπαθεστάτης καὶ ποθεινοτάτης τῶν θεαινῶν. Οἱ βόστρυχοι τῆς κόμης κῦμα χρυσοῦ ἀπέφθου, ἔστεφον τὴν ἀμβροσίαν κεφαλὴν καὶ τὸ ἀκτινοβόλον τῆς Θεᾶς μέτωπον. Τὸ βλέμμα αὐτῆς, μελιχρὸν καὶ πλῆρες γοητείας, διένεμεν ἔρωτας καὶ ἡδονὰς γλυκείας εἰς τοὺς πιστοὺς αὐτῆς λατρευτάς…
Πάντες οἱ Θεοὶ ἐσυκοφαντήθησαν, ἀλλ᾽ οὐχὶ ὅσον αὐτή. Πάντων τῶν αἰώνων οἱ ὑποκριταὶ καὶ οἱ ταρτοῦφοι, ὑπὲρ πάσας τὰς Θεὰς τὴν Κύπριδα ἐσυκοφάντησαν.
Δὲν ὑπῆρξε βωμολοχία καὶ ψεῦδος, ὅπερ νὰ μὴ ἐξετόξευσαν κατὰ τῆς ἁπλουστάτης ταύτης καὶ ἀθῳοτάτης θεότητος, ἥτις ἐπλάσθη κατὰ φύσιν, ὡς ἔπρεπε νὰ πλασθῇ, καὶ οὐδὲν ἔγκλημα εἶχε.
Δὲν ὑπῆρξεν ἰλὺς καὶ βόρβορος, δι᾽ οὗ δὲν ἔχραναν τὸ πρόσωπον τῆς Θεᾶς ταύτης οἱ ζοφεροὶ τοῦ μεσαίωνος τρωγλοδύται, δὲν ὑπῆρξε ράκος δι᾽ οὗ δὲν ἐζήτησαν νὰ καλύψωσι τὴν γυμνότητα τῆς περικαλλοῦς ταύτης μορφῆς οἱ σεμνότυφοι ἐκεῖνοι σχολαστικοί!
Καὶ ἐν τῷ κρυπτῷ μὲν ἔθυον εἰς αὐτὴν καὶ εἰς τὸν Διόνυσον καὶ εἰς τὴν ἀγέλην αὐτοῦ, ἐν τῷ φανερῷ δὲ ὕβριζον καὶ διέσυρον.
Παρηγορήθητι, ἀτυχὴς Θεά, μέχρις οὗ ἔλθῃ ἡμέρα καθ᾽ ἣν πάντες οἱ λατρευταί σου ἀναφανδὸν εἰς σὲ θὰ θύωσι, καὶ οὐδεὶς θὰ τολμᾷ πλέον νὰ σὲ συκοφαντήσῃ…»
Πάντες οἱ Θεοὶ ἐσυκοφαντήθησαν, ἀλλ᾽ οὐχὶ ὅσον αὐτή. Πάντων τῶν αἰώνων οἱ ὑποκριταὶ καὶ οἱ ταρτοῦφοι, ὑπὲρ πάσας τὰς Θεὰς τὴν Κύπριδα ἐσυκοφάντησαν.
Δὲν ὑπῆρξε βωμολοχία καὶ ψεῦδος, ὅπερ νὰ μὴ ἐξετόξευσαν κατὰ τῆς ἁπλουστάτης ταύτης καὶ ἀθῳοτάτης θεότητος, ἥτις ἐπλάσθη κατὰ φύσιν, ὡς ἔπρεπε νὰ πλασθῇ, καὶ οὐδὲν ἔγκλημα εἶχε.
Δὲν ὑπῆρξεν ἰλὺς καὶ βόρβορος, δι᾽ οὗ δὲν ἔχραναν τὸ πρόσωπον τῆς Θεᾶς ταύτης οἱ ζοφεροὶ τοῦ μεσαίωνος τρωγλοδύται, δὲν ὑπῆρξε ράκος δι᾽ οὗ δὲν ἐζήτησαν νὰ καλύψωσι τὴν γυμνότητα τῆς περικαλλοῦς ταύτης μορφῆς οἱ σεμνότυφοι ἐκεῖνοι σχολαστικοί!
Καὶ ἐν τῷ κρυπτῷ μὲν ἔθυον εἰς αὐτὴν καὶ εἰς τὸν Διόνυσον καὶ εἰς τὴν ἀγέλην αὐτοῦ, ἐν τῷ φανερῷ δὲ ὕβριζον καὶ διέσυρον.
Παρηγορήθητι, ἀτυχὴς Θεά, μέχρις οὗ ἔλθῃ ἡμέρα καθ᾽ ἣν πάντες οἱ λατρευταί σου ἀναφανδὸν εἰς σὲ θὰ θύωσι, καὶ οὐδεὶς θὰ τολμᾷ πλέον νὰ σὲ συκοφαντήσῃ…»
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, Η ΓΥΦΤΟΠΟΥΛΑ
(Ἱστορικὸ Μυθιστόρημα περὶ τοῦ Γεωργίου Γεμιστοῦ - Πλήθωνος)
↧
ΑΡΤΕΜΙΣ, Το Αγκάλιασμα της Φύσης
 |
| Goddess Diana - Guillaume Seignac |
Η Παρθενική Φύση δεν τιθασεύεται...
γι αυτό ... την σκοτώνουν...
↧
ΕΙΜΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ...
ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ - ΓΝΩΘΙ Σ'ΑΥΤΟΝ
ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ
ΕΙ
![]()
"Είμαι το πνεύμα, το πανάρχαιο Απολλώνειο πνεύμα, που κατέβη πρώτο από τις χιονοσκέπαστες κορφές της Ιστορίας, ο Άρρην Λόγος, ο όρθιος Δωρικός σκοπός,
ο Πυθικός προαιώνιος Νόμος. Είμαι η αρχή της Ακτινοβολίας της Ευρυθμίας, της Πειθαρχίας, της Απλότητας, της βασικής κάθε ψυχής και λαού Αυτονομίας, είμ'η αρχή της τέλειας Μνήμης. Είμαι το Γνώθι Σαυτόν, το Μηδέν άγαν, είμαι η Χρυσή Τομή και η Τετρακτύς και ο Άκμων, είμαι το προμήνυμα του νέου χορού του καθαρμού απάνω από το πτώμα του φιδιού, που θρέψαν στη σπηλιά της γήινης
ύλης,σκοτεινοί ληθαργημένοι αιώνες.
Περιμένω πια την πιο μεγάλη λύτρωσή μου. Θέλω να σαρώσω με μια υπέρτατη αντίσταση, ό,τι μάταιο και ό,τι σάπιο, από το χώμα. Μη μου κλείτε πια τα στήθη σας, τη σκέψη σας και την ακοή σας. Ξεκινήστε. Εβγάτε να συναντηθούμε στην μεγάλη άπλα, που ό,τι τώρα στη φωνή μου, σας φαντάζει φοβερό, αυτού που βρίσκεστε κλεισμένοι, είναι ο Μέλος και το Μέτρο και ο Ρυθμός, όπ'ώχει πλάσει, ό,τι ανώτερο, γλυκύτερο και αδρότερο στο λαό σας και στους λαούς όλου του κόσμου. Είμαι ο ποταμός της Φωτεινής Αγιότητας, που Σας καλεί να ξαναβαφτιστείτε, στα προαιώνια κρυσταλλένια νάματά του.
Βοηθήστε με, να σας βοηθήσω.Δεν μ'ακούτε; Ο βρυχηθμός μου έχει πια ωριμάσει μες στους αιώνες. Μην αργείτε. Ελάτε, ελάτε. Ως πότε πια να σας κράζω;"
Περιμένω πια την πιο μεγάλη λύτρωσή μου. Θέλω να σαρώσω με μια υπέρτατη αντίσταση, ό,τι μάταιο και ό,τι σάπιο, από το χώμα. Μη μου κλείτε πια τα στήθη σας, τη σκέψη σας και την ακοή σας. Ξεκινήστε. Εβγάτε να συναντηθούμε στην μεγάλη άπλα, που ό,τι τώρα στη φωνή μου, σας φαντάζει φοβερό, αυτού που βρίσκεστε κλεισμένοι, είναι ο Μέλος και το Μέτρο και ο Ρυθμός, όπ'ώχει πλάσει, ό,τι ανώτερο, γλυκύτερο και αδρότερο στο λαό σας και στους λαούς όλου του κόσμου. Είμαι ο ποταμός της Φωτεινής Αγιότητας, που Σας καλεί να ξαναβαφτιστείτε, στα προαιώνια κρυσταλλένια νάματά του.
Βοηθήστε με, να σας βοηθήσω.Δεν μ'ακούτε; Ο βρυχηθμός μου έχει πια ωριμάσει μες στους αιώνες. Μην αργείτε. Ελάτε, ελάτε. Ως πότε πια να σας κράζω;"
Άγγελος Σικελιανός
(Από τον Δελφικό Λόγο) Δελφοί, 18 Οκτωβρίου 1932
Είμαι καθαρό κρύσταλλο...
είμαι διάφανη...
είμαι ψυχή αγνή...
άπιαστη...
Είμαι καθαρό κρύσταλλο...
είμαι διάφανη...
είμαι ψυχή αγνή...
άπιαστη...
↧
ΑΘΗΝΑ και ΑΦΡΟΔΙΤΗ, Η Σοφία και το Κάλλος
↧
↧
Τὰ εἰς ἑαυτὸν
ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ
202. – Τὰ εἰς ἑαυτὸν 2.17, 3.10, 7.3
(α)1
[2, 17] Της ανθρώπινης ζωής η διάρκεια όσο μια στιγμή, η ουσία της ρευστή, η αίσθησή της θολή, το σώμα -από τη σύστασή του- έτοιμο να σαπίσει, και η ψυχή ένας στρόβιλος, η τύχη άδηλη, η δόξα αβέβαιη. Με δυο λόγια, όλα στο σώμα σαν ένα ποτάμι, όλα της ψυχής σαν όνειρο2 και σαν άχνη, η ζωή ένας πόλεμος κι ένας ξενιτεμός,3 η υστεροφημία λησμονιά. Ποιο είναι αυτό που μπορεί να μας δείξει τον δρόμο; Ένα και μόνο: η φιλοσοφία! Κι αυτό σημαίνει να φυλάμε τον θεό μέσα μας καθαρό κι αλώβητο, νικητή πάνω στις ηδονές και τους πόνους, να μην κάνουμε τίποτε στα τυφλά, τίποτε ψεύτικα και προσποιητά, να μην εξαρτιόμαστε από το τι θα πράξει ή τι δεν θα πράξει ο άλλος. Κι ακόμη, να αποδεχόμαστε όσα συμβαίνουν κι όσα μας λαχαίνουν σαν κάτι που έρχεται κάπου από κει απ᾽ όπου έχουμε έλθει και εμείς· και πάνω απ᾽ όλα, να περιμένουμε τον θάνατο με γαλήνια διάθεση, θεωρώντας πως δεν είναι τίποτε άλλο παρά η διάλυση των συστατικών στοιχείων από τα οποία είναι συγκροτημένο κάθε ζωντανό πλάσμα.
(β)
[3, 10] Πέταξε τα όλα, κράτησε μόνο τούτα τα λίγα· και να θυμάσαι ακόμη ότι καθένας ζει μόνο το παρόν -τούτο το ακαριαίο· τα άλλα ή τα έχει ζήσει πια ή είναι στη σφαίρα του άδηλου. Μικρή λοιπόν η ζωή του καθενός, μικρή και η γωνίτσα της γης όπου την ζει· μικρή ακόμη και η διαρκέστερη υστεροφημία: στηρίζεται κι αυτή σε ανθρωπάκια που διαδέχονται το ένα το άλλο και που αύριο κιόλας θα πεθάνουν και δεν γνωρίζουν ούτε τον εαυτό τους,4 πολύ περισσότερο εκείνον που έχει πεθάνει από καιρό.
(μετάφραση Νίκος Σκουτερόπουλος)
(γ)
[7, 3] Κενοσπουδία για πομπές, δράματα πάνω στη σκηνή,5 κοπάδια και συναγελάσματα, λογχίσματα σε κορμιά, κοκκαλάκια σε σκυλάκια, μπουκιές σε δεξαμενές ψαριών, ταλαιπωρίες φορτωμένων μυρμηγκιών, ποντικάκια που τρέχουν φοβισμένα,6 νευρόσπαστα που χειρονομούν.7 Πρέπει λοιπόν να στέκεσαι [απέναντι σε] αυτά με ευμένεια και χωρίς αλαζονεία, να προσέχεις όμως πως ο καθένας αξίζει τόσο, όσο τα πράγματα που τον απασχολούν.
(μετάφραση Γιώργος Σεφέρης)
1 Ο συγκεκριμένος στοχασμός, που συνοψίζει βασικά στοιχεία της στωικής σκέψης, έχει στόχο να αναδείξει τη φιλοσοφία ως μοναδικό εφόδιο για να αντιμετωπίσει κανείς τη ρευστότητα και αβεβαιότητα που χαρακτηρίζουν τον ανθρώπινο βίο.
2 Οι παρομοιώσεις της ψυχής με όνειρο και πάχνη απαντούν συχνά στη λογοτεχνία της εποχής.
3 Η αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι ξένος, περαστικός από τη ζωή και μάλιστα για μικρό διάστημα, απαντά στη Σοφία Σολομώντος και σε μεταγενέστερα κείμενα.
4 Η εικόνα των ανθρώπων που περιμένουν στη σειρά τον θάνατο, χωρίς να γνωρίζουν ούτε καν τον ίδιο τον εαυτό τους, θυμίζει αντίστοιχες εικόνες της ποίησης του Έλιοτ. Αξιοπρόσεκτη η χρήση των υποκοριστικών (γωνίδιον, ἀνθρωπαρίων), που υποβάλλουν την έννοια της μηδαμινότητας του ανθρώπου.
5 Για την παρομοίωση του ανθρώπινου βίου με σκηνή θεάτρου βλ. το σχόλιο 2 στο ανθολογούμενο κείμενο από τον Επίκτητο. Γενικά σ᾽ ολόκληρο τον στοχασμό υποβάλλεται η ιδέα του βίου ως μάταιου θεάματος.
6 Στιςδύο εικόνες των ταλαιπωρημένων από το φόρτωμα μυρμηγκιών και των ποντικιών που τρέχουν φοβισμένα υπόκειται ο παραλληλισμός με τη ζωή του ανθρώπου.
7 Η ωραία παρομοίωση των ανθρώπων με μαριονέτες που χειρονομούν σπασμωδικά απαντά και σε άλλα σημεία του κειμένου του Αυρηλίου και υποδηλώνει τους ανθρώπους που κυριαρχούνται από τα πάθη της ψυχής. Η ιδιότητα αυτή, όπως επισημαίνεται στο στοχασμό 12,19, προσιδιάζει στη φύση των ζώων. Η συγκεκριμένη εικόνα άσκησε ιδιαίτερη επίδραση στην ποίηση του Γ. Σεφέρη.
Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
Σημείωση:Στον σύνδεσμο της ιστοσελίδας Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματείαθα βρείτε το αρχαίο κείμενο.
↧
Έρως και Ψυχή (αγαλματίδιο)
 |
| Έρως και Ψυχή. Αγαλματίδιο από τερακότα. Αρχές 1ου αι. π.Χ Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας |
↧
ΠΥΡΡΙΧΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Όψιμες γραπτές πηγές συνδέουν ετυμολογικά τον πυρρίχιο με τον Πύρρο, την πυρά ή κάποιον Πύρριχο, Λάκωνα ή Κρητικό. Εμπνευστές του θεωρούνται οι Κουρήτες, η Αθηνά, οι Διόσκουροι ή οι Αμαζόνες. Άλλοι ένοπλοι χοροί της αρχαιότητας ήταν ο Καλαβρισμός στη Θράκη και την Καρία (Μ. Ασία), ο Τελεσίας στη Μακεδονία και η Καρπαία στη Θεσσαλία. Τον 6ο αιώνα π.Χ., ο πυρρίχιος εισήχθη από τη Σπάρτη στην Αθήνα ως αγώνισμα των Μεγάλων και Μικρών Παναθηναίων, πιθανόν και των εν Άστει Διονυσίων.
Με όπλα την ασπίδα, το δόρυ και το τόξο, από πολεμικός μιμητικός χορός στα Παναθήναια, εξελίχθηκε σε χορό που παρίστανε στιγμιότυπα από τη ζωή του Διονύσου. Η Αθηνά είναι η μόνη θεότητα που εκτελεί τον πυρρίχιο, και ο Πλάτων ερμηνεύει το όνομα Παλλάδα από το γεγονός ότι «πάλλεται» στη διάρκεια του χορού. Τον πυρρίχιο εκτελεί στη γέννησή της η πάνοπλη θεά, καθώς ξεπηδάει από το κεφάλι του Δία. Ο ανδρικός πυρρίχιος απεικονίζεται στα αγγεία από το τελευταίο τέταρτο του 6ου αιώνα ως τα μέσα του 5ου, με προτίμηση στην ατομική εκτέλεση που μιμείται μάχη εναντίον αντιπάλου. Οι γυναικείες παραστάσεις είναι λίγες, υστερότερες (μέσα 5ου αιώνα -αρχές 4ου αιώνα π.Χ.) κι εντελώς διαφορετικές. Η συγγραφέας κατατάσσει τις 29 αγγειογραφίες που εξετάζει σε έξι εικονογραφικές κατηγορίες, όπου ο πυρρίχιος, πάντα μιμητικός χορός, εμφανίζεται με τρεις μορφές ως: α) εξάσκηση χορευτριών, β) ψυχαγώγηση ανδρών σε συμπόσιο ή γυναικών στο γυναικωνίτη και γ) στο πλαίσιο της λατρείας της Αρτέμιδος. Με συνοδεία αυλητρίδας, η πυρριχίστρια εκτελεί ατομικό χορό με όπλα που δεν είναι πάντα πραγματικά.
ΠΥΡΡΙΧΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ
Βασιλική Κων. Πανάγου
Αρχαιολόγος
Στην ελληνική αρχαιότητα ο χορός κατείχε σημαντική θέση στη θρησκεία, στην εκπαίδευση και στη ζωή. Για μας σήμερα παρουσιάζει μεγάλες δυσκολίες προσέγγισης, γιατί οι πληροφορίες που έχουμε είναι είτε φιλολογικές είτε εικονιστικές, ενώ ο χορός είναι κίνηση και ρυθμός. Τους περισσότερους αρχαίους ελληνικούς χορούς τους γνωρίζουμε μόνο από το όνομα, χάρη στις γραπτές πηγές.
Η μουσική που τους συνόδευε έχει χαθεί. Από την εικονιστική παρουσίαση του χορού μπορούμε να συλλάβουμε μόνο "μια στιγμή". Δε γνωρίζουμε τις προηγούμενες ούτε τις επόμενες. Στάσεις-κινήσεις, καθώς και ο χρόνος, παραμένουν άγνωστα. Ακόμη και όταν έχουμε πάνω από μία απεικονίσεις ενός χορού, δεν ξέρουμε τη διαδοχή τους.
Έτσι, ποτέ δεν θα είμαστε σε θέση να αναπαραστήσουμε στο σύνολο του έναν αρχαίο χορό. Αυτό που βλέπουμε εμείς σήμερα είναι αυτό που είδε και ο αρχαίος καλλιτέχνης στην πραγματικότητα; Η ερμηνεία των απεικονίσεων είναι μια υποθετική αποκρυπτογράφηση.
Τα τεκμήρια, τα αγγεία στην περίπτωση μας, δεν κατασκευάστηκαν για μας αλλά για τους ανθρώπους της εποχής τους, για τους οποίους είχαν αξία και νόημα.
Σκοπός της έρευνας αυτής είναι η προσέγγιση και η κατανόηση ενός αρχαίου ελληνικού χορού, του πυρρίχιου, ο οποίος κατατάσσεται στους μιμητικούς χορούς και ανήκε και στον κόσμο των γυναικών, και όχι μόνο των ανδρών. Αφετηρία μας είναι μια σειρά τέτοιων απεικονίσεων σε αγγεία.
Για την προέλευση του ονόματος του πυρρίχιου αντλούμε πληροφορίες από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς. Δυστυχώς, οι πηγές που αναφέρονται στον πυρρίχιο είναι όψιμες. Στα "Σχόλια"στον Πυθιόνικο II του Πινδάρου και στο έργο του Λουκιανού Περί Ορχήσεως {2ος αι. μ.Χ.) αναφέρεται ο Πύρρος, ή Νεοπτόλεμος, ως το πρόσωπο από το οποίο πήρε το όνομα του ο χορός, ενώ ο Πίνδαρος συμπληρώνει ότι ετυμολογικά το όνομα προέρχεται απο την πυρά. 0 Αθηναίος, στους Δείπνοσοφιστές, υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από τον Λάκωνα Πύρριχο, ενώ ο Στράβων στα Γεωγραφικά του (1ος αι. μ.Χ.) και ο Πολυδεύκης στο Ονομαστικό Λεξικό (2ος αι. μ.Χ.} τον συνδέουν με τον Κρητικό Πύρριχο.
 |
| Σφραγιδόλιθος (αποτύπωμα) από το Βαφειό - Μινωίτησα σε εκστατικό χορό με κοντάρι Μέσα 2 ης χιλιετίας π.Χ Κρήτη |
Για τον ίδιο το χορό οι περισσότεροι από τους αρχαίους συγγράφεις που αναφέρονται σ'αυτόν θεωρούν ότι οι Κουρήτες ήταν εκείνοι που τον δημιούργησαν (Πίνδαρος, Πλάτων, Καλλίμαχος, Διονύσιος Αλικαρνασσεύς, Στράβων), ενώ άλλοι θεωρούν ως δημιουργό του τη θεά Αθηνά (Διονύσιος Αλικαρνασσεύς, Λουκιανός), τον Πύρριχο από την Κρήτη (Στράβων), τους Διόσκουρους (Πλάτων) και τις Αμαζόνες (Καλλίμαχος).
 |
Ανδρικός Πυρρίχιος χορός από ζωγραφική σε κύλικα του Ευχαρίδη του 490 π.Χ., Μ. Louvre Paris. |
Ο πυρρίχιος ήταν ένοπλος χορός, δεν ήταν όμως ο μόνος. Στην αρχαιότητα υπήρχαν και άλλες ένοπλες ορχήσεις, όπως ο Καλαβρισμός στη Θράκη και την Καρία (Μ. Ασία). Δεν είναι γνωστές οι ομοιότητες και οι διαφορές του με τον πυρρίχιο. Άλλος ένοπλος χορός ήταν ο Τελεσίας, στη Μακεδονία, που εκτελούνταν με ξίφη, του οποίου δεν έχουν εξακριβωθεί παραστάσεις, και τέλος η Καρπαία, στην οποία χόρευαν οι Αινιάνες και οι Μαγνήτες, αρχαίες φυλές της Θεσσαλίας.
Ο πυρρίχιος εκτελούνταν και στη Σπάρτη, όπου διατηρήθηκε για πολλούς αιώνες ως η καλύτερη εξάσκηση για τον πόλεμο, όταν στους άλλους Έλληνες είχε ήδη ξεχαστεί. Από εκεί έγινε η εισαγωγή του τον 6ο αι. π.Χ. στην Αθήνα, ως αγώνισμα των Μεγάλων Παναθηναίων, των Μικρών Παναθηναίων και, πιθανόν, και των εν Αστει Διονυσίων, που εκτελούσαν έφηβοι χορευτές με τη συνοδεία μουσικής, ατομικά ή ομαδικά, με τη φροντίδα ειδικών χορηγών, και ήταν μεγαλοπρεπής και εντυπωσιακός, με παιδευτικό χαρακτήρα. Αγνοούμε αν ο χορός είχε παραλλαγές στη Σπάρτη και στην Αθήνα ως προς τον τρόπο και το ρυθμό εκτέλεσης του.
 |
| Η «μεγάλη χαλκή Αθηνά» -Ασυνήθιστη παράσταση της Αθηνάς στον τύπο της Προμάχου με την μορφή γλαυκός, συμβόλου της σοφίας για τους Έλληνες, σε ερυθρόμορφο σκύφο (5ος -4ος αι. π.Χ.). |
Γνωρίζουμε όμως ότι βασικές προϋποθέσεις για τη σωστή εκτέλεση του ήταν η καλή φυσική κατάσταση, η ταχύτητα και η ευστροφία του χορευτή, καθώς και η επιδεξιότητα του να κρατά τα όπλα χορεύοντας μ'αυτά. Στις αρχαίες γραπτές πηγές, όπλα αναφέρονται η ασπίδα, το δόρυ και το τόξο. Στην Αθήνα εξελίχθηκε σε χορό που παρίστανε στιγμιότυπα από τη ζωή του Διονύσου, εξέλιξη που προήλθε από τα Παναθήναια στα οποία είχε πολεμικό μιμητικό χαρακτήρα. Τον 3ο αι. μ.Χ., εποχή που επικρατεί πλέον ο Χριστιανισμός, συνεχίζει να εκτελείται από νέους, χωρίς να γνωρίζουμε το χρόνο και το χώρο στους οποίους παρουσιάζεται.
Η Αθηνά είναι η μοναδική θεότητα που εκτελεί τον πυρρίχιο. Το γεγονός αναφέρεται στον Ομηρικό Ύμνο στην Αθηνά (6ος [;] αι. π.Χ.), στον Κρατύλο του Πλάτωνα (4ος αι. π.Χ.) και στο Λουκιανό (2ος αι. π.Χ.), στο έργο του Θεών Διάλογοι, όπου περιγράφεται η γέννηση της Αθηνάς ένοπλης, από το κεφάλι του Δία, η οποία εκτελεί εκείνη τη στιγμή τον πυρρίχιο.
 |
| Η Παλλάδα σε κίνηση -Του ζωγράφου Μαρσύα |
Από τον Πλάτωνα μάλιστα πληροφορούμαστε την προέλευση του ονόματος της θεάς: "Παλλάδα", επειδή αυτή κατά την εκτέλεση του χορού "πάλλεται". Οι αγγειογράφοι, επηρεαζόμενοι από τέτοιου είδους πληροφορίες των συγχρόνων τους ή και παλαιότερων συγγραφέων, απεικόνιζαν τη σκηνή της γέννησης της θεάς Αθηνάς (από το β'τέταρτο του 6ου αι. π.Χ. και μετά) σε πολλές παραλλαγές, παρουσιάζοντας τις τέσσερις φάσεις του γεγονότος:
α) την "προ-γέννηση", με τον μεγαλοπρεπώς καθισμένο Δία και τις δύο Ειλείθυιες δίπλα του, που τον ανακουφίζουν από τους πόνους της γέννας στο κεφάλι
β) την "κύρια σκηνή της γέννησης", όπου η θεά πετιέται πάνοπλη, ως Πρόμαχος (σε μικροσκοπική κλίμακα αποδοσμένη), από το κεφάλι του καθισμένου Δία, και εκτελεί τον πυρρίχιο, είτε κρατώντας το δόρυ της, είτε προστατευόμενη από την αιγίδα της
γ) τη "μετά τη γέννηση", με τη θεά στηριζόμενη στα γόνατα του πατέρα της και δ) τη φάση "η θεά έφηβος", μπροστά στο Δία και τους υπόλοιπους παριστάμενους θεούς.
Ο πυρρίχιος που εκτελεί η θεά Αθηνά είναι χορός νίκης, που συμβολίζει τον αγώνα και τη δικαίωση απέναντι στα επίγεια, ακόμη και στο ίδιο το γεγονός της γέννησης.
Την ίδια έννοια της "νίκης"συμβολίζει και ο χορός των πυρριχιστών στα Παναθήναια.
Με το χορό αυτόν εκφραζόταν ο πολεμικός χαρακτήρας της θεάς, προστάτιδας της πόλης των Αθηνών.
Η απεικόνιση του ανδρικού ένοπλου χορού στην αγγειογραφία μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι κάνει την εμφάνιση της στο τελευταίο τέταρτο του 6ου αι. π.Χ. και διαρκεί έως και τα μέσα του 5ου αι. π.Χ.
Ο ανδρικός πυρρίχιος εμφανίζεται άλλοτε ως ατομικός (ένας χορευτής) και άλλοτε ως ομαδικός χορός (δύο ή περισσότεροι χορευτές). Διακρίνουμε προτίμηση στην ατομική εκτέλεση, που μιμείται μάχη εναντίον ενός αντιπάλου.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι πέντε:
α) η παρουσία αυλητή (μουσική)
β) η γυμνότητα των χορευτών
γ) ο οπλισμός {ο κανονικός οπλισμός του πυρριχιστή είναι ίδιος με αυτόν της θεάς Αθηνάς, δηλ. δόρυ και στρογγυλή ασπίδα}
δ) η έντονη όρχηση και
ε) ο αριθμός των χορευτών
Οι παραστάσεις του γυναικείου πυρρίχιου στην αγγειογραφία είναι λίγες.
Στη μελέτη μας παρουσιάζουμε είκοσι εννέα, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες. Εμφανίζονται αργότερα από τις παραστάσεις του ανδρικού πυρρίχιου, στα μέσα δηλαδή του 5ου αι. π.Χ. περίπου (440-420 π.Χ.)Τ και διαφοροποιούνται παντελώς απ'αυτές.
Είναι εντελώς άγνωστες στον αυστηρό ρυθμό και φθάνουν ώς την αρχή του 4ου αι. π.Χ.
Το βασικό ερώτημα, πότε έκανε την εμφάνιση του ο γυναικείος πυρρίχιος, μένει αναπάντητο. Εκτελούνταν από τον 6ο αι. π.Χ., όπως και ο ανδρικός, ή η εποχή τής απεικόνισης του στην αγγειογραφία συμπίπτει με την εμφάνιση του;
Επίσης, το γεγονός ότι από κάποια στιγμή και μετά δεν υπάρχουν πια παραστάσεις του οφείλεται στη συμπτωματική απουσία ευρημάτων, στην αλλαγή των ενδιαφερόντων των αγγειογράφων ή στην εξαφάνιση του χορού;
Στις αρχαίες γραπτές πηγές ο γυναικείος ένοπλος χορός συναντάται στο μύθο της γέννησης της Αθηνάς, στο μύθο του χορού των Αμαζόνων, που ονομαζόταν "Πρύλις" (Καλλίμαχος), και στην αφήγηση του Ξενοφώντα για μια νεαρή πυρριχίστρια που ψυχαγωγεί και εμψυχώνει τους 'Ελληνες μισθοφόρους.
Η αναφορά του σχετικά με τον ανδρικό πυρρίχιο είναι σπανιότερη.
Και οι 29 αγγειογραφίες έχουν ως κοινό στοιχείο την ένοπλη χορεύτρια nou θεωρούμε ότι χορεύει τον πυρρίχιο. Τις χωρίζουμε όμως σε επιμέρους ομάδες με βάση το εικονογραφικό θέμα:
1) Παραστάσεις με μία πυρριχίστρια (εικ. 1).
2) Παραστάσεις με πυρριχίστρια και αυλητρίδα (εικ. 2).
3) Παραστάσεις με πυρριχίστρια -ες, αυλητρίδα και άνδρες παρατηρητές σε κλειστό χώρο (εικ. 3)
4) Παραστάσεις με πυρριχίστρια και αυλητρίδα ανάμεσα σε άλλες χορεύτριες, σε αίθουσα χορού (εικ. 4).
5) Παραστάσεις με πυρριχίστρια σε συμπόσιο (εικ. 5).
6) Παραστάσεις με πυρριχίστρια σε ιερό της θεάς Αρτέμιδος (εικ. 6).
 |
| Εικ 1-Παράσταση με μία πυρριχίστρια |
Στις παραστάσεις όπου η πυρριχίστρια απεικονίζεται μόνη της (εικ. 1), οι στάσεις κατά την εκτέλεση του χορού δε διαφοροποιούνται από τις αντίστοιχες ανδρικές. Οι μορφές παριστάνονται στραμμένες προς τα δεξιά, γυμνές ή ντυμένες, με το βασικό οπλισμό: κράνος - ασπίδα - δόρυ.
Η συγκεκριμένη πυρριχίστρια της εικόνας είναι νεαρή και το μόνο που φορά είναι ο ανάλαβος, χιαστί στο στήθος της. Το κράνος της, το οποίο πρέπει να είναι αττικό, απολήγει σε μεγάλο λοφίο. Κρατά ραβδί μάλλον, παρά πραγματικό δόρυ, ενώ δεν γνωρίζουμε αν κρατούσε και ασπίδα, γιατί το αγγείο δεν σώζεται ολόκληρο. Πατά πιθανόν σε βάθρο, τα πόδια της είναι ενωμένα και το κορμί της έντονα τεντωμένο, στάση που φανερώνει πως πρέπει να έχει μόλις ολοκληρώσει ένα άλμα και ίσως να πλησιάζει στο τέλος του χορού της.
 |
| Εικ 2 Ερυθρόμορφη λήκυθος βοιωτική μίμηση του «ζωγράφου του Αχιλλέως» πριν το 424 π.Χ. Παραστάσεις με πυρριχίστρια και αυλητρίδα |
Στην εικ, 2 το ζεύγος πυρριχίστριας-αυλητρίδας καταλαμβάνει όλη την ελεύθερη επιφάνεια του αγγείου. Η αυλητρίδα, όρθια μπροστά στον κλισμό της, με χειριδωτό ποδήρη χιτώνα, ιμάτιο και κεκρύφαλο, παίζει διπλό αυλό συνοδεύοντας την πυρριχίστρια στο χορό της. Το γεγονός ότι αντικείμενα κρέμονται στον τοίχο φανερώνει ότι η σκηνή εκτυλίσσεται σε κλειστό χώρο. Η νεαρή πυρριχίστρια απεικονίζεται γυμνή, φορώντας μόνο ανάλαβο (αλλιώς, "πολυσταύριον"ή "μοναχικό ζωστήρα") χιαστί στο στήθος και αττικό κράνος. Στο δεξί χέρι, αντί για δόρυ, κρατά ραβδί (βακτηρία), με φανερούς τους κόμπους του ξύλου, ενώ στο αριστερό φέρει μικρή στρογγυλή ασπίδα, αποδοσμένη κατά τα τρία τέταρτα, με αποτέλεσμα να φαίνεται ο πήχυς της περασμένος στο όχανο. Στην αριστερή κνήμη και στο δεξί καρπό η χορεύτρια φορά κορδόνι. Ο αγγειογράφος έχει αποδώσει ρεαλιστικά και με όλες τις ανατομικές λεπτομέρειες το σώμα της, ιδίως τα άκρα. Στις παραστάσεις αυτής της ομάδας οι μορφές κινούνται ανεξάρτητα ή μία από την άλλη, αποτελώντας, παρ'όλα αυτά, αναπόσπαστο ζεύγος.
Στην επόμενη ομάδα παραστάσεων, με πυρριχίστρια-ες, αυλητρίδα και άνδρες παρατηρητές σε κλειστό χώρο, δύο είναι τα νέα στοιχεία που εμφανίζονται:
α) Η παρουσία ανδρών-θεατών σ'ένα χώρο προσιτό σ'αυτούς. Όσον αφορά το χορό, εδώ πρόκειται μάλλον για ψυχαγωγικής φύσης, δεν αποκλείεται όμως και ο εμψυχωτικός χαρακτήρας του, καθώς απευθύνεται σε νεαρούς,
β) Η εμφάνιση πυρριχιστριών ντυμένων, για άγνωστο σε μας λόγο, σαν τη θεά Αθηνά. Η απεικόνιση των χορευτριών είναι η εξής: γυμνές, με περίζωμα και ανάλαβο, και ντυμένες σαν τη θεά Αθηνά. Αυτό σημαίνει ότι ο γυναικείος πυρρίχιος δεν απαιτούσε ένα συγκεκριμένο ένδυμα ή απαραίτητα τη γυμνότητα που ίσχυε για τους άνδρες πυρριχιστές.
Το ίδιο συμβαίνει και με τον οπλισμό: ναι μεν τα όπλα είναι τα ίδια με τα ανδρικά, αλλά δεν είναι πάντοτε "πραγματικά". Όπως είδαμε και στις δύο προηγούμενες παραστάσεις, το δόρυ, κυρίως, αντικαθίσταται από ένα ραβδί με ή χωρίς κόμπους.
 |
| Εικ 3 Ερυθρόμορφος κωδωνόσχημος κρατήρας του «ζωγράφου του Πόθου » 420 π.Χ.- Παραστάσεις με πυρριχίστρια -ες, αυλητρίδα και άνδρες παρατηρητές σε κλειστό χώρο |
Στην εικ. 3. εκατέρωθεν του ζεύγους πυρριχίστριας-αυλητρίδας απεικονίζονται δύο άνδρες-θεατές. Η σκηνή εκτυλίσσεται σε κλειστό χώρο. Τις μορφές χαρακτηρίζει ηρεμία, εντύπωση που ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι τέσσερις μορφές απεικονίζονται ακίνητες (σε αντίθεση με τις προηγούμενες παραστάσεις). Η αυλητρίδα παίζει το διπλό αυλό και η πυρριχίστρια είναι σε στάση αναμονής.
Υποθέτουμε ότι η χορεύτρια βρίσκεται στην αρχή του χορού της. Ο ένας από τους δύο νεαρούς στηρίζεται στη βακτηρία του. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στην παράσταση αυτή η πυρριχίστρια απεικονίζεται σύμφωνα με τον τύπο της Αθηνάς Προμάχου, αν και υπάρχουν ορισμένες διαφοροποιήσεις ως προς το ένδυμα της θεάς (πέπλος) και της χορεύτριας (χιτώνας). Ενώ υπάρχουν κοινά στοιχεία στο κράτημα των όπλων καθώς και στον τρόπο που λυγίζει το αριστερό της πόδι, προβάλλοντας το δεξί.
Η συγκεκριμένη στάση αποτελούσε καθορισμένο μοτίβο στην αρχή του χορού;
όμως δεν ήταν όλες οι χορεύτριες ντυμένες σαν τη θεά Αθηνά, αλλά μόνο ορισμένες;
Μήπως δεν πρόκειται για παράσταση γυναικείου πυρρίχιου αλλά για κάποιον άλλον ένοπλο χορό; Μήπως πρόκειται για παντόμιμο;
Τα ερωτήματα είναι δύσκολο να απαντηθούν. Θεωρούμε ότι πρόκειται για παράσταση γυναικείου πυρρίχιου, η οποία διαφοροποιείται από τις προηγούμενες, πιθανόν γιατί αλλάζει η φύση και ο σκοπός της εκτέλεσης του χορού.
Η μελέτη της τέταρτης εικονογραφικής ομάδας προσκομίζει νέα στοιχεία για τον γυναικείο πυρρίχιο. Στις πολυπρόσωπες παραστάσεις κάνει την εμφάνιση της μια δεύτερη πυρριχίστρια καθώς και άλλες χορεύτριες-ακροβάτισσες, ενώ δεν λείπουν οι άνδρες θεατές.
Η παρουσία ενός βαλλάντιου μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για επαγγελματίες, αμειβόμενες χορεύτριες, προφανώς εταίρες. Ο χώρος είναι αίθουσα χορού ή γυναικωνίτης κάποιας οικίας, όπου διαμένουν εταίρες. Κάποια γυναικεία μορφή μπορεί να χαρακτηρισθεί ως εκπαιδεύτρια, ενώ των ανδρών ο απώτερος σκοπός είναι να πάρουν την πυρριχίστρια μαζί τους για να τους ψυχαγωγήσει σε κάποιο συμπόσιο.
Αυτό ίσως δεν ισχύει για τις περιπτώσεις που η πυρριχίστρια είναι ντυμένη σαν τη θεά Αθηνά. Ταυτόχρονη όρχηση δύο πυρριχιστριών δε συναντούμε πουθενά.
Η ατομική φύση του χορού φαίνεται καθαρά, καθώς η μία χορεύτρια ορχείται και η άλλη περιμένει τη σειρά της.
 |
| Εικ 4 |
Στην εικ. 4 (σχεδιαστική απόδοση) συναντούμε μια πολυπληθή παράσταση, από τις πιο ενδιαφέρουσες που εξετάζουμε. Οι επιγραφές μάς πληροφορούν για τα ονόματα των παρευρισκόμενων προσώπων: ΚΑΛΛΙΑΣ, ΝΙΚΟΠΟΛΙΣ, Π(Κ)ΛΕΟΔΟΞΑ, ΔΟΡΚΑ ή ΓΟΡΝΑ, ΣΕΛΙΝΙΚΟΣ (Σελινίκη).
Απεικονίζονται δύο ζεύγη αυλητρίδων-πυρριχιστριών. Σε μια αίθουσα χορού, παρουσία ενός άνδρα και πιθανόν κατόπιν αιτήματος του, γίνονταν μικρές "παραστάσεις"ή "διαγωνισμοί"πυρρίχιου από νεαρές χορεύτριες, ανάμεσα σε δυο από τις οποίες (που διαδοχικά ανέβαιναν στο βάθρο) ο θεατής έπρεπε να επιλέξει.
Η ορχούμενη πυρριχίστρια στο μέσον κινεί τα νήματα στην εξέλιξη της σκηνής. Βρίσκεται σε διασκελισμό, ή άλμα, μιμούμενη επίθεση κατά του αντιπάλου. Το κορδόνι στην κνήμη αλλά και στο μηρό, που συνήθως απολήγει σε θύσανο, ενισχύει την υπόθεση ότι πρόκειται για "επαγγελματίες"χορεύτριες, και μάλιστα εταίρες, καθώς μας παραπέμπει σε παραστάσεις γυμνών, νεαρών εταίρων.
 |
| Εικ 5 |
Η επόμενη ομάδα των παραστάσεων πυρριχιστριών σε συμπόσια είναι ίσως η μόνη στην οποία το πλαίσιο που κινούνται οι χορεύτριες είναι τόσο σαφές.
Γνωρίζουμε το χώρο, γνωρίζουμε τα πρόσωπα που απεικονίζονται στην παράσταση και, το σημαντικότερο, γνωρίζουμε το σκοπό της όρχησης των νεαρών χορευτριών, που δεν είναι άλλος από ψυχαγωγικός.
Το κλίμα είναι έντονα ερωτικό, και σ'αυτό συμβάλλει το παιχνίδι του "κοττάβου"που παίζουν οι συμποσιαστές, όπως βλέπουμε στην εικ. 5. Η πυρριχίστρια είναι γυμνή και φορεί κορινθιακό κράνος. Η μορφή είναι πολύ ενδιαφέρουσα γιατί εμφανίζει ένα στοιχείο που συναντούμε για πρώτη φορά.
Σε κάποιες από τις προηγούμενες παραστάσεις είχαμε διαπιστώσει την απουσία ενός από τα όπλα, ή την αντικατάσταση του. Εδώ η πυρριχιστρια, καθώς ορχείται, κρατά δύο στρογγυλές ασπίδες, "πραγματικά"όπλα μάλλον, το βάρος των οποίων δεν φαίνεται να τη δυσκολεύει.
Τα ενωμένα πόδια της δείχνουν ότι μόλις έχει ολοκληρώσει ένα άλμα και έχει πιθανόν τελειώσει το χορό της. Μάλλον πρόκειται για μια φιγούρα του γυναικείου πυρρίχιου, αφού σε πραγματική άμυνα δεν εμφανίζονται ποτέ δύο ασπίδες.
 |
| Εικ.6 |
Στην τελευταία εικ. 6 απεικονίζεται πυρριχίστρια μπροστά σε ναό με άγαλμα της θεάς Αρτέμιδος. Ο χώρος είναι υπαίθριος, όπως φανερώνει ο βωμός και η πρόσοψη ναού. Πρόκειται δηλαδή για ιερό.
Η χορεύτρια αναπαριστά θέση άμυνας και ταυτόχρονης ετοιμασίας για επίθεση.
Η παράσταση είναι πολύ σημαντική, λόγω της μοναδικότητας της, γιατί μας δείχνει μια πτυχή του γυναικείου πυρρίχιου που δεν έχει καμία σχέση με τα προηγούμενα.
Ο χορός εδώ δεν είναι ψυχαγωγικός ούτε συνδέεται με άνδρες θεατές και συμπόσια. Είναι θρησκευτικής φύσης, ίσως αναβίωση ενός παλιού ένοπλου χορού σε ιερά της Αρτέμιδος, υπό την ιδιότητα της θεάς, που σχετίζεται με μάχες.
Πιθανόν στη σκηνή αυτή να μην πρόκειται για πυρριχίστρια-εταίρα, όπως προηγουμένως, αλλά για νεαρή κοπέλα που στη γιορτή της θεάς χόρεψε προς τιμήν της.
Το θέμα του γυναικείου πυρρίχιου διακοσμεί 10 σχήματα αγγείων. Διαπιστώνουμε ιδιαίτερη προτίμηση στα αγγεία που χρησιμοποιούνταν στα συμπόσια, όπως οι κρατήρες και οι υδρίες, και στα αγγεία που χρησιμοποιούνταν από τις γυναίκες στην καθημερινή ζωή, όπως οι υδρίες, οι λήκυθοι και οι πυξίδες.
Παρατηρούμε επίσης ότι υπάρχουν αγγειογράφοι που έχουν ζωγραφίσει το θέμα οε αγγεία περισσότερο από μια φορά, είτε γιατί τους ήταν αγαπητό είτε γιατί τους ζητήθηκε. Από αυτούς, οι ζωγράφοι της Φιάλης, του Cassel, τουΜονάχου 2335 και η ομάδα του Πολυγνώτου σχετίζονται μεταξύ τους, αφού κινούνται γύρω από το καλλιτεχνικό εργαστήριο του « Ζωγράφου του Αχιλλέα »και αυτού της Φιάλης, ή έχουν επαφή μαζί τους.
Ανακεφαλαιώνοντας, ας αναφέρουμε ότι οι τρεις μορφές, με τις οποίες εμφανίζεται ο γυναικείος πυρρίχιος στις παραστάσεις μέσα από τις έξι εικονογραφικές κατηγορίες που εξετάσαμε, είναι οι εξής: α) Εξάσκηση χορευτριών, β) Ψυχαγώγηση ανδρών σε συμπόσιο ή ψυχαγώγηση γυναικών μεταξύ τους στο γυναικωνίτη, γ) Εκτέλεση του χορού στα πλαίσια της λατρείας της Αρτέμιδος.
Και στις τρεις περιπτώσεις πρόκειται για "μιμητικό"χορό. Οι χορεύτριες, μιμούμενες κάποιες κινήσεις και στάσεις, αναπαριστούν μια μάχη σε διάφορες χρονικές στιγμές της. Τα όπλα τους δεν είναι πάντοτε πραγματικά, ίσως γιατί λόγω του νεαρού της ηλικίας τους δεν ήταν δυνατόν να κινηθούν με τόσο βαριά και επικίνδυνα αντικείμενα, ίσως γιατί αυτά ήταν ακόμα και δύσκολο να αποκτηθούν.
Η εκτέλεση του χορού τους είναι καθαρά ατομική και δεν απαιτεί την παρουσία αντιπάλου, του οποίου η ύπαρξη είναι νοητή. Στις παραστάσεις όπου εμφανίζονται άνδρες-θεατές επικρατεί ερωτικό κλίμα. Παρ'όλα αυτά δε συναντούμε κάποιο στοιχείο που να συνηγορεί με την άποψη ότι η πυρριχιστρια εκτός από το χορό της είναι και σεξουαλικά διαθέσιμη σ'αυτούς.
Στις σκηνές συμποσίου δεν αποκλείεται η αντιστροφή του ρόλου (γυναίκα που μάχεται) να έπαιρνε μια κωμική χροιά εξαιτίας της παραδοξότητας της, γεγονός που δέχονταν οι άνδρες ευχάριστα. Όσον αφορά τη λατρεία της Αρτέμιδος, μας είναι άγνωστος ο ρόλος που έπαιξε ο γυναικείος πυρρίχιος χορός σ'αυτή.
Ο πυρρίχιος δεν ξεχάστηκε με το πέρασμα του χρόνου. Η πολεμική του φύση, το πάθος των χορευτών και η αγωνιστικότητα που ενέπνεε έχουν διατηρηθεί στους παραδοσιακούς χορούς του Πόντου, πάντοτε με το όνομα "πυρρίχιος".
ΠΗΓΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ
Περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ
↧
Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΝΑ ΖΕΙΣ ΣΑΝ ΘΕΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
 |
| Ο Όλυμπος Μάχη κατά των Γιγάντων (1764), Francisco Bayeu y Subías |
ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΥΣ
Δημήτρης Άλτας
Ποιος είναι ο Επικούρειος Άνθρωπος; Φυγόπονος, πνευματικά ρηχός, άθεος, διεφθαρμένος ηδονοθήρας, απόμακρος και αντικοινωνικός, εγωπαθής και αδιάφορος για τους άλλους, δειλός και μόνιμα κρυπτόμενος, οπαδός μιας ανήθικης παρωδίας της Ελληνικής Φιλοσοφίας, αυτή είναι σε γενικές γραμμές η αντίληψη που καλώς ή κακώς επικρατεί σήμερα. Όχι ανεξήγητα άλλωστε αφού από την εποχή ακόμα του Επίκουρου η φιλοσοφία του συνάντησε λυσσαλέες αντιδράσεις, συκοφαντήθηκε, κάποιες φορές πλαστογραφήθηκε και διαστρεβλώθηκε άγρια από τους αντιπάλους της, αρχικά από τους Ακαδημικούς αργότερα από τους Στωικούς και τέλος από τους Χριστιανούς που όλοι περιέργως είχαν διαχρονικά άριστες σχέσεις με τις εκάστοτε εξουσίες.
Ο αντίπαλος και σύγχρονος του Επίκουρου, διευθυντής της Ακαδημίας Αρκεσίλαος για να εξηγήσει γιατί έχανε σε μόνιμη βάση μαθητές προς τον Κήπο ενώ σπανίως γινόταν το αντίθετο έλεγε περιφρονητικά πως «τον άνδρα μπορείς να τον κάνεις ευνούχο, τον ευνούχο όμως δεν μπορείς να τον κάνεις άνδρα».
Ο Διότιμος ο στωικός συκοφαντούσε τον Επίκουρο αποδίδοντάς του πενήντα αισχρές επιστολές, που ήταν φυσικά πλαστές, όπως μας πληροφορεί ο Διογένης ο Λαέρτιος και που πιθανότατα έγραψε ο ίδιος ο Διότιμος. Το ίδιο έγινε και από τους μαθητές του Ποσειδώνιου του Στωικού, Νικόλαο και Σωτίωνα. Ο Επίκτητος επίσης τον αποκαλούσε κιναιδολόγο και τον λοιδορούσε με τον χειρότερο τρόπο.
Ο Επικουρισμός με τον υλισμό του και την αθεοφοβία του έγινε το κόκκινο πανί για την Χριστιανική Θρησκεία που αισθάνθηκε ότι απειλείται η πνευματική κυριαρχία της και τον πολέμησε με λύσσα. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς έλεγε: «Εάν ο Απόστολος Παύλος χτύπησε τους φιλοσόφους είχε υπ’ όψιν του μονάχα τους Επικούρειους».
Γιατί όμως όλη αυτή η αντίδραση στο συγκεκριμένο φιλοσοφικό ρεύμα που κάνει τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τουλάχιστον με αμηχανία κάποιον όταν δηλώνει Επικούρειος;
Ποιος είναι τελικά ο Επικούρειος Άνθρωπος;
Η φιλοσοφία του Επίκουρου αποβλέπει στην επίτευξη της καταστηματικής ηδονής δηλαδή της κατάστασης εκείνης που συνδυάζει έλλειψη σωματικού πόνου και ψυχική αταραξία και αποτελεί προϋπόθεση για την Ευδαιμονία που είναι και το ζητούμενο.
Οι αρετές όπως η φρόνηση – η μέγιστη αρετή κατά τον Επίκουρο – η δικαιοσύνη, η ανδρεία, η εγκράτεια, η φιλία δεν αποτελούν αυτοσκοπό, αλλά μέσο για την επίτευξη του ηδονικού βίου και επομένως έχουν ωφελιμιστική βάση και δεν επιβάλλονται έξωθεν από κάποια θεότητα.
Για να επιτευχθεί η ψυχική αταραξία ο άνθρωπος πρέπει:
α) να απαλλαγεί από τον αρχέγονο φόβο για τα φυσικά φαινόμενα τους θεούς και τον θάνατο με την νηφάλια μελέτη της Φύσης με βάση τις αισθήσεις και τα συναισθήματά του και σύμφωνα πάντα με τα επιστημονικά δεδομένα και όχι με αστήριχτους μύθους και αυθαίρετες δοξασίες που οδηγούν σε άχρηστες μεταφυσικές αγωνίες, δεισιδαιμονίες και παραλογισμούς που μιζερεύουν και ταλαιπωρούν την σύντομη ζωή του.
β) να ιεραρχήσει με φρόνηση τις επιθυμίες του και να επιδιώξει να ικανοποιήσει τις πιο φυσικές από αυτές, που του εξασφαλίζουν την επιβίωση, και έπειτα εκείνες που αφενός είναι μέσα στις δυνατότητές του και αφετέρου θα του προσφέρουν περισσότερο ευχαρίστηση παρά πόνο.
γ) Να αποφύγει να επιδιώξει την ικανοποίηση πλασματικών μη φυσικών επιθυμιών όπως Δόξα, Πλούτο, Επιρροή, Εξουσία, που είναι ακόρεστες, δύσκολα ικανοποιούνται και ακόμα πιο δύσκολα διατηρούνται και βυθίζουν τον άνθρωπο σε ανασφάλεια, καχυποψία, αγωνία, πόνο και δυστυχία χωρίς τέλος. «Τίποτα δεν είναι αρκετό γι εκείνον που θεωρεί λίγο το αρκετό» σημειώνει ο Δάσκαλος.
δ) Να επιδιώξει την ειλικρινή φιλία και να αναζητήσει την προσωπική του ευδαιμονία και ασφάλεια, μέσω της ευδαιμονίας και ασφάλειας της κοινότητας των φίλων.
Η πορεία των πραγμάτων στο Επικούρειο Σύμπαν είναι συνισταμένη τριών παραγόντων: Της αναγκαιότητας (αίτιο – αιτιατό), του τυχαίου (αστάθμητος παράγων) και της παρέγκλισης που αποτελεί φαινομενικά αναίτια, μη προβλέψιμη, και σε μη καθορισμένο χρόνο ενέργεια που μπορεί να μεταβάλλει την πορεία των πραγμάτων και να οδηγήσει σε απρόβλεπτες διεργασίες. Η παρέγκλιση είναι ενδογενής ιδιότητα της ύλης και σ’ αυτήν εδράζεται η συνειδητότητα και η ελεύθερη βούληση του Ανθρώπου. Η ύπαρξη της παρέγκλισης επιβεβαιώνεται σήμερα από την αρχή της απροσδιοριστίας, βασικής αρχής της κβαντικής φυσικής. Με την παρέγκλιση ουσιαστικά αποσυνδέεται το αίτιο από το αποτέλεσμα και έτσι τίποτα δεν μπορεί να προβλεφθεί εκ των προτέρων. Ο άνθρωπος λοιπόν δεν είναι έρμαιο καμιάς μοίρας. Είναι αυτός που αποφασίζει ελεύθερα για την πορεία της ζωής του λαμβάνοντας κάθε φορά υπ’ όψιν του τα δεδομένα της συγκυρίας, όπου εκεί βέβαια παίζουν ρόλο και οι αναγκαιότητες και το τυχαίο.
Η ιδέα όμως της ελεύθερης βούλησης και της ανάληψης της ευθύνης των αποφάσεων για την ζωή τους δεν κάνει όλους τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Οι περισσότεροι έχουν την τάση να αποποιούνται το δικαίωμα αλλά και την ευθύνη να αποφασίζουν οι ίδιοι για την ζωή τους και αρέσκονται να τα αναθέτουν σε άλλους, στον αρχηγό της οικογένειας, τον ηγεμόνα, τον πολιτικό, στην μοίρα, στον θρησκευτικό ηγέτη, στον ίδιο τον θεό. Έτσι έχουν την ψευδαίσθηση ότι απαλλάσσονται από την ευθύνη των επιπτώσεων από μία πιθανή αποτυχία, που κάλλιστα μπορούν να φορτώσουν στις πλάτες αυτών που εμπιστεύθηκαν.
Ο Επίκουρος λοιπόν φαίνεται ότι στην προσπάθειά του να απαλλάξει τους ανθρώπους από τον φόβο των θεών και του θανάτου και να πολεμήσει τις δεισιδαιμονίες και τον παραλογισμό, τους φόρτωσε τον φόβο της προσωπικής ευθύνης για την ζωή τους. Φόβο που ανά τους αιώνες βρέθηκαν πολλοί καλοθελητές να εκμεταλλευτούν.
Σε άλλους όμως ανθρώπους η συνειδητοποίηση της ελεύθερης βούλησης και της ευθύνης των επιλογών, τους γεμίζει μ’ ένα αίσθημα αυτάρκειας ανεξαρτησίας και δημιουργικότητας. Τους κάνει ηγέτες του εαυτού τους. Τους ωθεί να ζήσουν την «αυθεντική Ζωή» όπως παρατηρεί ο υπαρξιστής φιλόσοφος Jean – Paul Sartre ο οποίος συμπληρώνει: «Χωρίς δυσκολίες δεν υπάρχει ελευθερία. Τόσο αυθεντικότερη είναι η ελευθερία όσο μεγαλύτερες είναι οι δυσκολίες». Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι Επικούρειοι.
Ο Επικούρειος λοιπόν είναι ο δυνατός άνθρωπος.
Γιατί χρειάζεται εσωτερική δύναμη, νηφαλιότητα και φρόνηση για να ελέγξει κανείς τους αρχέγονους φόβους του, να υποτάξει την απληστία και τις άλογες παρορμήσεις του και να ιεραρχήσει τις επιθυμίες του επιλέγοντας να ικανοποιήσει εκείνες που θα του εξασφαλίσουν πρώτιστα την επιβίωση έπειτα την ασφάλεια, την σωματική υγεία και την ψυχική ισορροπία.
Ο Επικούρειος δεν είναι μετριόφρων.
Η μετριοφροσύνη αφορά τους μέτριους και ο Επικούρειος δεν είναι μέτριος αλλά ξεχωριστός άνθρωπος. Δεν είναι επίσης ταπεινόφρων γιατί η ταπεινοφροσύνη αφορά τους ταπεινούς και καταφρονεμένους και ο Επικούρειος δεν είναι ούτε ταπεινός ούτε καταφρονεμένος, αλλά άνθρωπος σοβαρός, με προσωπικότητα αξίες και αυτοπεποίθηση, που παίρνει στα χέρια του το τιμόνι της ζωής του για να την οδηγήσει εκεί που αυτός έχει αποφασίσει.
Ο Επικούρειος δεν βασίζεται ποτέ στην τύχη.
Η τύχη λέει ο Δάσκαλος δεν είναι θεά όπως πολλοί πιστεύουν γιατί είναι άστατη και αλλοπρόσαλλη και από ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να προκύψουν τα μεγαλύτερα καλά όπως και τα χειρότερα κακά, αλλά αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν θα το διαχειριστεί ο άνθρωπος με φρόνηση ή όχι. Στο τέλος της γραφής προσθέτει είναι καλύτερα να πάρουμε με φρόνηση μια απόφαση που θα αποδειχτεί λάθος παρά στην τύχη μία απόφαση που θα αποδειχτεί σωστή.
Ο Επικούρειος είναι άνθρωπος αυτάρκης.
Γνωρίζει ότι όσες λιγότερες εξωτερικές εξαρτήσεις έχει τόσο πιο ελεύθερος είναι. «Μέγιστος καρπός της αυτάρκειας η Ελευθερία» λέει ο Δάσκαλος « Αυτός που ζει ελεύθερα και ανεξάρτητα δεν μπορεί να αποχτήσει μεγάλα πλούτη, γιατί αυτό απαιτεί δουλοπρέπεια είτε προς τον όχλο είτε προς την εξουσία, μπορεί όμως να έχει όσα χρειάζεται σε συνεχή επάρκεια». Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ο Επικούρειος είναι ολιγαρκής από πεποίθηση όπως π.χ. ο Κυνικός. Θα απολαύσει λοιπόν την πολυτέλεια όποτε του τύχει, γιατί την πολυτέλεια την απολαμβάνουν ηδονικότερα όσοι την έχουν λιγότερο ανάγκη. Άλλωστε και η λιτότητα έχει τα όριά της, όπως παρατηρεί ο σοφός μας Παππούς και όποιος το παραβλέπει αυτό παθαίνει κάτι αντίστοιχο με εκείνον που δεν βάζει όρια στις επιθυμίες του. Η αυτάρκεια λοιπόν των επικούρειων ουδέποτε φτάνει στα όρια του ασκητισμού όπως έχει υποστηριχτεί από κάποιους.
Ο Επικούρειος δεν είναι ο άνθρωπος του καθήκοντος.
Οι πράξεις του καθορίζονται από την ελεύθερη βούλησή του και όχι από κάποιο ακαθόριστο ομιχλώδες αίσθημα καθήκοντος προς κάποιον θεό η κάποια ηγεσία. Αυτό σημαίνει ότι είναι δύσκολα διαχειρίσιμος από την Εξουσία. Ο Επικούρειος θα επιλέξει να ακολουθήσει το μονοπάτι του πόνου αν αυτό τον οδηγεί στην λεωφόρο της ηδονής. Έτσι θα υποστεί τον πόνο και τον κίνδυνο του πολέμου επιδιώκοντας την κατά πολύ σημαντικότερη ηδονή της απόλαυσης της Ελευθερίας και της Ασφάλειας της προσωπικής του, της οικογενείας του και των φίλων του, αλλά αυτό θα είναι συνειδητή δική του απόφαση και όχι καθήκον, όπως ακριβώς έκαναν οι Έλληνες στις Θερμοπύλες, τον Μαραθώνα και την Σαλαμίνα, αλλά και στο Μέτωπο της Αλβανίας στον τελευταίο μεγάλο πόλεμο. Η στωική έννοια του καθήκοντος που πέρασε στον Χριστιανισμό και τις άλλες μονοθεϊστικές θρησκείες μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια. Το δήθεν καθήκον στον θεό οδήγησε στην φρίκη της Ιερής Εξέτασης τον Μεσαίωνα αλλά και αποτέλεσε το πρόσχημα για τις τυχοδιωκτικές Σταυροφορίες της Δύσης με τα τραγικά τους αποτελέσματα την ίδια ιστορική Εποχή και στις μέρες μας σε μαζικά εγκλήματα όπως αυτό της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Το καθήκον προς την ηγεσία, την φυλή και την κακώς εννοούμενη πατρίδα, οδήγησε στο πρόσφατο παρελθόν ένα ολόκληρο Έθνος υψηλής πολιτισμικής στάθμης, να προκαλέσει το μακελειό του Β Παγκόσμιου Πολέμου και τα πρωτοφανή εγκλήματα γενοκτονίας εναντίον άλλων λαών που χαρακτηρίτηκαν σαν Ολοκαύτωμα.
Ο Επικούρειος είναι ένας αισιόδοξος και χαρούμενος άνθρωπος.
Να γελάς και να φιλοσοφείς την ώρα που ασχολείσαι με τις καθημερινές σου υποθέσεις συμβουλεύει ο Δάσκαλος. Να μην αναβάλλεις την χαρά αλλά να γεύεσαι την κάθε πολύτιμη στιγμή της θνητής ζωής σου. Να απολαμβάνεις αυτά που έχεις και να μην σκοτίζεσαι γι αυτά που δεν έχεις. Να απολαμβάνεις να φιλοσοφείς γιατί η φιλοσοφία είναι η μόνη ενασχόληση που μπορείς να γευθείς τους ηδονικούς καρπούς της άμεσα. Ποτέ μην πεις ότι είναι νωρίς ή ότι είναι πλέον αργά για φιλοσοφία. Είναι σαν να λες ότι είναι νωρίς η αργά για ευδαιμονία.
Ο Επικούρειος είναι άνθρωπος χαμηλών τόνων.
Δεν κάνει θόρυβο γύρω από το όνομά του, δεν επαίρεται για τον εαυτό του, τις γνώσεις του τις ικανότητές του, τα υλικά του αγαθά, δεν ζητά επιβεβαίωση από τους άλλους γιατί δεν την χρειάζεται. Είναι υπερήφανος γι αυτό που είναι, γι αυτό που αξίζει ο ίδιος. Αυτή είναι και η σημασία του περίφημου λάθε βιώσας και όχι ο αναχωρητισμός όπως κακώς πολλές φορές υποστηρίζεται από ορισμένους.
Ο Επικούρειος είναι κοινωνικό ον.
Πιστεύει στην ανάγκη της κοινωνικής συμβίωσης των ανθρώπων η οποία βασίζεται στο κοινωνικό συμβόλαιο, του να μην βλάπτει δηλαδή ο ένας τον άλλο και να επιδιώκουν μαζί την επίτευξη κοινών στόχων που θα διευκολύνουν την ζωή όλων. «Το της Φύσεως δίκαιον εστί σύμβολον του συμφέροντος εις το μη βλάπτειν αλλήλους μηδέ βλάπτεσθαι». (Επίκουρος – Κύριες Δόξες)
Είναι δίκαιος και νομοταγής.
Στην δικαιοσύνη και τον νόμο εδράζεται το κοινωνικό συμβόλαιο. «Η αταραξία είναι ο μέγιστος καρπός της δικαιοσύνης». Ο δίκαιος απολαμβάνει την ψυχική γαλήνη, ενώ ο άδικος είναι πάντοτε γεμάτος ταραχή, αφού ζει με τον φόβο της τιμωρίας και της εκδίκησης. Ο Επίκουρος θεωρούσε πως δεν ταιριάζει στον φιλόσοφο ακόμα και όταν αδικηθεί, να συγκρουσθεί ή να εκδικηθεί. ( Φιλόδημος Γαδαρινός : περί Επίκουρου)
Είναι επίσης Δημοκρατικός.
Γιατί μόνο στην δημοκρατία το δίκαιο και ο νόμος απορρέει από τους πολίτες και αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση της ομαλής κοινωνικής συμβίωσης και αλλάζει πάλι από τους πολίτες όταν πάψει να την εξυπηρετεί. Γι’ αυτόν τον λόγο ο Επικούρειος στέκεται πάντα απέναντι στην Τυραννία. Είναι ξεκάθαρη θέση του Κήπου πως ο Επικούρειος δεν θα γίνει ποτέ Τύραννος. «Νόμος που δεν εξυπηρετεί το κοινωνικό συμφέρον δεν είναι δίκαιος νόμος» (Επίκουρος-Κύριες Δόξες). Την προτροπή του Επίκουρου περί αποφυγής ενασχόλησης με την πολιτική, προκειμένου να διαφυλάξει ο σοφός την προσωπική του γαλήνη, θα πρέπει να την δούμε σαν παραίνεση και όχι σαν δογματική θέση, με φόντο την πολιτική κατάσταση των Ελληνιστικών χρόνων, όπου ο αποδυναμωμένος Δήμος είχε χάσει κάθε δυνατότητα να επηρεάσει τις τύχες της Πόλης και ο πολιτικός είτε είχε μετατραπεί σε χειροκροτητή του ηγεμόνα ( Στρατοκλής) είτε είχε εξοριστεί από την Πόλη(Δημοχάρης). Ο ίδιος ο Επίκουρος άλλωστε διευκρινίζει: «Όσοι φλέγονται από φιλοτιμία και φιλοδοξία, και δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά, ας ακολουθήσουν τη φυσική τους ορμή για πολιτική. Γιατί η απραγμοσύνη θα τους ταράξει περισσότερο και θα τους πληγώνει, όσο δεν τους γίνεται εκείνο που ορέγονται…» (από Θ 245. Επικ. 555)
Οι Επικούρειοι τιμούν τους θεούς – θεσμούς της Πόλης
Συμμετέχουν και χαίρονται περισσότερο απ’ όλους τις γιορτές και τις εκδηλώσεις της, γιατί αυτές δένουν τους ανθρώπους μεταξύ τους και ανεξάρτητα από την περιουσία τους και την κοινωνική τους θέση, τους κάνουν να αισθάνονται μέλη του ίδιου κοινωνικού συνόλου. Η κοινωνικότητα είναι λοιπόν για τους Επικούρειους φυσική ανάγκη. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να νοηθεί έξω από τον κοινωνικό του περίγυρο όχι μόνο στον Επικουρισμό αλλά στο σύνολο της Ελληνικής φιλοσοφίας αντίθετα με τις ανατολικές φιλοσοφίες.
Η Επικούρεια φιλία και παρρησία
Η εξωστρέφεια των Επικούρειων επιβεβαιώνεται από τον κεντρική θέση που κατέχει στην φιλοσοφία τους η φιλία. Δεν αρνούνται ότι η επιδίωξη της φιλίας όπως άλλωστε και της δικαιοσύνης, ξεκινά από ωφελιμιστικούς λόγους, καταλήγει όμως από μόνη της αρετή. Γιατί ο Επικούρειος θα επιδιώξει την προσωπική του ασφάλεια και ευδαιμονία μέσω της προαγωγής της ασφάλειας και ευδαιμονίας του συνόλου. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια γίνεται κατανοητό, γιατί το αίσθημα της προσφοράς στους άλλους αποτελεί για τους επικούρειους ηδονή και όχι καθήκον. «το εύ ποιείν ήδιόν εστι του εύ πάσχειν» (Το να ευεργετείς είναι ηδονικότερο από το να ευεργετείσαι).
Η ελευθερία του λόγου, η παρρησία των Επικούρειων, είναι βασικό στοιχείο της κοινωνικής τους συμπεριφοράς. Η άσκηση ελεύθερης αλλά καλοπροαίρετης κριτικής, με ευγένεια και νηφαλιότητα, συνδυάζεται πάντα με προσεκτική αποδοχή αντίστοιχης κριτικής από τους άλλους. Αυτό προϋποθέτει ελεύθερη δημοκρατική κοινωνία χωρίς διαχωρισμούς με βάση το φύλο την περιουσία και την κοινωνική θέση. Αυτό είναι και το μεγάλο πείραμα που γίνεται στον Κήπο μέσα στην καρδιά της καθημαγμένης παρακμάζουσας Αθηναϊκής κοινωνίας των Ελληνιστικών χρόνων.
Με την προώθηση της φιλίας δημιουργούν οι Επικούρειοι ένα στενότερο κοινωνικό κύκλο από ειλικρινείς φίλους, πάντα πρόθυμους να στηρίζουν και να συμπαρίστανται ο ένας στον άλλο, μεταξύ των οποίων η δικαιοσύνη είναι αυτονόητη και δεν χρειάζεται νόμους για να επιβληθεί και σχηματίζουν έτσι ένα πλέγμα προστασίας και ασφάλειας για τον καθένα που συμμετέχει σε αυτόν, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης της κοινωνίας και των θεσμών. Η Φιλία είναι η Ακρόπολη της Ανθρώπινης Αξιοπρέπειας που παραμένει ελεύθερη ακόμα και όταν το Κάστρο της κοινωνίας και των θεσμών έχει αλωθεί όπως συνέβαινε στην εποχή του Επίκουρου στην Ελληνιστική Αθήνα και όπως δυστυχώς κινδυνεύει να συμβεί στην σημερινή Ελλάδα.
Οι Επικούρειοι δεν φοβούνται τον θάνατο.
Γιατί όσο εμείς είμαστε ζωντανοί αυτός δεν υπάρχει και όταν αυτός είναι παρών δεν υπάρχουμε εμείς για να τον αντιληφθούμε. Πέρα από τον θάνατο δεν υπάρχει τίποτα να φοβηθούμε ή να ελπίζουμε. Και ούτε την ανυπαρξία πρέπει να φοβάται κανείς γιατί ανύπαρκτος ήταν και πριν γεννηθεί. Ο θάνατος είναι αυτός που δίνει νόημα στην ζωή και κάνει κάθε στιγμή της πολύτιμη και ανεπανάληπτη. Γι αυτό πρέπει ο άνθρωπος να ζει την κάθε μέρα του σαν να ήταν η τελευταία της ζωής του. Καρπώσου την μέρα όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Ρωμαίος ποιητής Βιργίλιος. Αυτός που αναβάλλει την χαρά λέει ο Επίκουρος πεθαίνει πνιγμένος στις ασχολίες χωρίς να έχει ζήσει. Και όπως παρατηρεί ο Σενέκας το πολυτιμότερο αγαθό που μπορεί να προσφέρει ο άνθρωπος στους συνανθρώπους του είναι ο χρόνος του.
Οι Επικούρειοι δεν φοβούνται τους θεούς.
Οι θεοί των Επικούρειων είναι πρότυπα ευδαιμονίας και μακαριότητας για τους ανθρώπους. Δεν είναι φορείς παράλογων ηθικών κανόνων που επιβάλλουν με την αυθεντία τους στους ανθρώπους. Ούτε εξευμενίζονται από κανένα ούτε οργίζονται, ούτε μνησικακούν εναντίον κανενός, ούτε τιμωρούν και εκδικούνται, γιατί όπως λέει ο Δάσκαλος αυτό αντίκειται στην μακαριότητά τους και χαρακτηρίζει κατώτερα όντα. Επομένως οι θεοί δεν παρεμβαίνουν στην πορεία της ζωής των ανθρώπων, αλλά ούτε και αποτελούν αιτία των φυσικών φαινομένων τα οποία υπακούν σε φυσικούς νόμους είτε τους γνωρίζουμε είτε όχι. Οι θεοί είναι φίλοι των ανθρώπων και όχι δυνάστες. Και οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα λόγο να τους φοβούνται, αλλά ούτε και να ελπίζουν τίποτα από αυτούς. Στις δυσκολίες της ζωής ο άνθρωπος πρέπει να στηρίζεται στους συνανθρώπους του και όχι στους αμέτοχους θεούς. Γι αυτό το λόγο ο Διογένης ο Οινοανδέας προτείνει να αποδίδονται γελαστά τα πρόσωπα των θεών στα αγάλματα. Για τους Επικούρειους οι θεοί αντιπροσωπεύουν το πρότυπο της ψυχικής γαλήνης που πρέπει να επιδιώκει ο άνθρωπος. Γι αυτό και έχουν όλο το δικαίωμα όπως διακηρύσσει ο Δάσκαλος στον επίλογο της προς Μενοικέα επιστολής του, να ισχυρίζονται ότι ζουν σαν θεοί ανάμεσα σε ανθρώπους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ-ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΖΗΝ-ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΠΗΓΩΝ. (Hutchinson-Αβραμίδης)
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ-Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Χαράλαμπος Θεοδωρίδης)
Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΣΤΟΝ 21Ο ΑΙΩΝΑ (ERIC ANDERSON)
ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ (ΜΑΡΙΟΣ ΒΕΡΕΤΤΑΣ)
Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ (ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΤΑΞΑΣ)
Ο ΚΗΠΟΣ ΣΤΗΝ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ (ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΛΑΝΗΣ)
ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΗ ΖΩΗ (ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΕΥΡΑΣ)
Ο Δημήτρης Άλτας είναι ιατρός καρδιολόγος. Το κείμενο έχει αναρτηθεί στον ιστότοπο Επικούρεια Φιλοσοφία.
↧
↧
Μ Υ Θ Ω Δ Ι Α
↧
Ο Περσεύς - Ηρωϊκό αρχέτυπο
 |
| Perseus. 1801. Antonio Canova. Vatican museum |
↧
"Γης παις ειμί και ουρανού αστερόεντος"
 |
| Psyche in a Faint - Pietro Tenerani |
(Της Γης παιδί είμαι και του έναστρου Ουρανού• το γένος μου είναι βεβαίως ουράνιο. Αυτό το γνωρίζετε και οι ίδιοι. Φλέγομαι από την δίψα μου και χάνομαι• δώστε μου γρήγορα κρύο νερό που αναβρύζει από της Μνημοσύνης την λίμνη).
ΟΙ ΨΥΧΗ ΚΑΙ Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗΣ
ΙΕΡΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗΣ
«Της Γης παιδί είμαι και του έναστρου Ουρανού. Το γένος μου είναι βεβαίως ουράνιο. Αυτό το γνωρίζετε και οι ίδιοι. Φλέγομαι από την δίψα μου και χάνομαι. Δώστε μου γρήγορα κρύο νερό που αναβρύζει από της Μνημοσύνης την λίμνη» .
ΑΛΛΗ ΑΠΟΔΟΣΗ :
"Είμαι παιδί της Γης και του έναστρου Ουρανού. Το γένος μου είναι ουράνιο. Αυτό το γνωρίζετε και οι ίδιο. Φλέγομαι από την δίψα μου και χάνομαι. Δώστε μου γρήγορα κρύο νερό που αναβρύζει από της Μνημοσύνης την Πηγή".
Αυτός ο Ορφικός στίχος οφείλει να εδραιωθεί στο υποσυνείδητο τόσο βαθιά ώστε όταν το σώμα πεθάνει να έχει "περάσει"και στην συνειδητότητα. Διότι αυτός ο στίχος ειπώνεται από την αφυπνισμένη Ψυχή, στους φύλακες που φυλάνε τις Πηγές της Λήθης και της Μνημοσύνης (και όχι τις λίμνες, έστω και αν αναφέρεται η λέξη "λίμνη").
Ενδιάμεσά τους υπάρχει και μία άλλη Πηγή που δεν προφέρεται στα δικά μας πεδία! Ο συγκεκριμένος Ορφικός στίχος ανήκει στην τέχνη του Θανάτου και στην δικαιοδοσία των Ιερών Μυστηρίων του Ποσειδώνα και του Ζευ. Αυτός ο στίχος των Ορφικών αφορά την δράση της συνειδητοποιημένης Ψυχής μετά Θάνατον, η οποία έχει ενοποιηθεί με το Πνεύμα κατά την διάρκεια της ενσαρκωμένης Ζωής.
Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει διότι η συνειδητοποιημένη Ψυχή αναφέρει ότι το γένος της είναι Ουράνιο. Όπως γνωρίζουμε όλες οι Ψυχές που βρίσκονται σε αυτόν τον πλανήτη δεν είναι Ουράνιες. Οι περισσότερες είναι είτε υλικές είτε τεχνητές. Είναι πολύ λίγες εκείνες που είναι Ουράνιες. Επίσης οι Ψυχές που αναφέρονται στον όρο υλικές διέπονται από τον όρο της "αυτοχθονίας"και προέρχονται από γαλαξιακά συστήματα, ως επί το πλειστον. Αυτόχθων είναι εκείνος που δημιουργήθηκε από τα συστατικά της Γαίας. Όμως υπάρχουν και αυτόχθωνες που συμπλήρωσαν το Ουράνιο συστατικό τους με αυτά της Γαίας. Τα Γαλαξιακά συστήματα (πλανητικά ή αστρικά) είναι εκείνα που ανήκουν στο υλικό και αιθερικό τετρασδιάστατο επίπεδο. Υπάρχει μία διαφορετικότητα ανάμεσα στις Αυτόχθονες Αστρικές Ψυχές , στις τεχνητές Υλο-ψυχές (αυτού καθαυτού) και στις Ουράνιες Ψυχές.
Όταν η Ψυχή αναφέρει στον Ορφικό στίχο ότι είναι Ουράνια, εννοεί ότι προέρχεται από την 5η σφαίρα και επάνω. Δηλαδή προέρχεται από τα ΔΙΑ-Γαλαξιακά συστήματα. Για αυτό και ο στίχος αυτός προφέρεται μετά την συνειδητή Αφύπνιση - Ενθύμηση και μετά την επαφή με τα Ουράνια Πεδία. Κάποια Ψυχή που δημιουργήθηκε στα Υλικά Πεδία και να επαναλάβει αυτόν τον στίχο δεν πρόκειται να έχει αποτέλεσμα. Όσοι προχωρούν στα Ιερά Μυστήρια του Πατρός Ζευ και του Ποσειδώνα, είναι εκείνοι που τους επιτρέπεται η είσοδος από τον ίδιο τον Απόλλωνα.
"Γης παις ειμί και ουρανού αστερόεντος, αυτά εμοί γένος ουράνιον, τόδε δ’ ίστε και αυτοί. Διψίη δ’ ειμί αύη και απόλλυμαι. Αλλά δοτ’ αίψα ψυχρόν ύδωρ προρρέον της Μνημοσύνης από λίμνης (πηγής)".
Σύμφωνα με τα Αρχαία Ελληνικά Τυπικά των Μυστηρίων αρκετοί ήταν οι Ήρωες που ήπιαν από την Πηγή της Μνημοσύνης.
Υπάρχει στον Ελλαδικό χώρο μία τοποθεσία του Απόλλωνα όπου συνδέεται με την τελετουργία των Ιερών Μυστηρίων και μάλιστα ως κύριος Φύλακας της συγκεκριμένης τοποθεσίας είναι ο Ασκληπιός. Τα νερά που ρέεουν από τις Πηγές του χώρου είναι κρύα. Ο συγκεκριμένος χώρος συνδέεται άμεσα με την Υπερβόρεια Πατρίδα του Απόλλωνα και ο εκπαιδευτής του Μύστη που θα κατορθώσει να έρθει σε επαφή με την δόνηση του χώρου είναι ο ίδιος ο "Άβαρις".
Η λέξη "πηγή"που αντικαταστάθηκε από την λέξη "λίμνη"υπάρχει στα πολύ αρχαία κείμενα των Ορφικών. Σκοπός αυτής της φράσης είναι να εισέλθει στα Πεδία των Μακάρων και να σταματήσει το "αιώνιο παιχνίδι"των επανενσαρκώσεων. Δεν εισέρχεται όμως αμέσως. "Ανεβαίνει"σε εκείνα τα πεδία του 'Αδη, όπου πρώτα θα προετοιμαστεί, επιλέγοντας να «κλείσει οριστικά» σε αυτό το πεδίο των κύκλο των επανενσαρκώσεων. Τότε προετοιμάζεται για την είσοδό της στις ανώτερες Σφαίρες.
Επίσης προσοχή θέλει η λέξη των Αρχαίων Ελληνικών που αναφέρεται στο Ύδωρ. Το Ύδωρ είναι "προρρέον"και όχι "απορρέον". Είναι εκείνο δηλαδή το αιθέριο Ύδωρ της Πεμπτουσίας, το Πρώτο Ύδωρ που σχημάτισε την Πηγή και όχι εκείνο που βγαίνει από αυτήν. Είναι ο πυρήνας που δημιουργεί και όχι το αποτέλεσμα.
Για αυτό η λέξη των Ορφικών "Προρρέον"δεν συμβαδίζει με την λίμνη παρά με την Πηγή. Εάν υπήρχε η λέξη «Απορρέον» τότε θα συμβάδιζε με την λέξη «Λίμνη». Η λέξη «Προρρέον» σηματοδοτεί το βαθύ υποσυνείδητο και όχι το επιφανειακό συνειδητό.
Θέλει μεγάλη προσοχή το Αρχαίο Κείμενο, διότι πολλές λέξεις έχουν επιτηδευμένα αντικατασταθεί.
Επίσης στην μετάφραση η λέξη "βεβαίως"δεν χρειάζεται. Η αφυπνισμένη Οντότητα-Άνθρωπος δεν έχει να βεβαιώσει (να πείσει) σε τίποτα τους Φύλακες της Πηγής, διότι αφενός εκείνοι γνωρίζουν και αφετέρου η Ψυχή είναι Γυμνή και Καθαρή. Οπότε δεν έχει να βεβαιώσει και να πείσει κανέναν και για τίποτα.
Το Ύδωρ της Μνημοσύνης είναι «κρύο» διότι σχετίζεται άμεσα με τον Αρχέτυπο Ήλιο της 5ης Σφαίρας. Ο Αρχέτυπος Ήλιος – Απόλλωνας της 5ης Σφαίρας πηγάζει κατευθείαν από την Πηγή - Πυρ της Εστίας της 6ης Ολύμπιας Σφαίρας και αποτελεί το επίπεδο της Απολλώνιας Φλόγας. Όποιος έχει συντονιστεί με την 5η σφαίρα και έχει βιώσει τον Αρχέτυπο Ήλιο η δόνηση του «μεταφράζεται» στις δικές μας αισθήσεις είναι ως «κρύο». Όπως ακριβώς και τα Ύδατα της Πηγής της Μνημοσύνης των Ιερών Μυστηρίων.
Η ζέστη που αναφέρεται στο τυπικό των Ιερών Μυστηρίων του Ζευ και του Ποσειδώνα ανήκει στην Πηγή της Λήθης, από όπου η Ψυχή πίνει για να ξεχάσει την προηγούμενη ενσάρκωση και να προετοιμαστεί για την επόμενη. Η ζέστη αυτή σχετίζεται με τον δικό μας Υλικό τετρασδιάστατο Ήλιο. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι επανενσαρκώσεις γίνονται μέσα στις υλικές διαστάσεις. Συγκεκριμένα μία Ψυχή προετοιμάζεται για την επόμενη επανενσάρκωση στα αόρατα κατώτερα τετρασδιάστατα πεδία του Άδη. Ενώ και πάλι στα ανώτερα τετρασδιάστατα πεδία του Άδη προετοιμάζεται η Ψυχή που έχει πιεί από την Πηγή της Μνημοσύνης για την είσοδό της στα πεδία των Μακάρων της 5ης Σφαίρας.
Μία άλλη επίσης σημαντική διαφορά είναι το «Πυρ» και η «Φλόγα». Το Αιώνιον και Άσβεστον Πυρ είναι το Πυρ της Εστίας. Η διαφορά του Πυρός με την Φλόγα είναι η εξής :
Το Πυρ είναι κάτι όπως τα αναμμένα κάρβουνα στο τζάκι. Δεν είναι η Φλόγα που βγαίνει από την αναμμένη Φωτιά . Το Πυρ είναι ακίνητο και πάλλεται. Όπως πάλλεται το Δόρυ της Αθηνάς στα Ολύμπια δώματα, καθώς το κρατά στο χέρι.
Από το Άσβεστον Πυρ της Εστίας παράγεται η Απολλώνιος Φλόγα, η οποία μετατρέπει τον παλμό σε κίνηση καθώς κατέρχεται στις χαμηλότερες Σφαίρες για να αφυπνίσει την Συνείδηση.
Ανάμεσα στο Άσβεστον Παλλόμενο Πυρ της Εστίας και στην Αρχέτυπη Απολλώνια Φλόγα της Κίνησης και της Δράσης υπάρχει ένας «αιθέριος λώρος» που συνδέει τον Παλμό και την Κίνηση. Ο Αιθέριος αυτός Λώρος «ξεπηδά» από το Κηρύκειο του Ερμή. Ενώ η σύνδεση του Αρχέτυπου Ήλιου της 5ης Σφαίρας με τον Υλικό Ήλιο της 4ης Σφαίρας δημιουργείται μέσα από τις 7 πορείες του Άρματος του Άρη.
Το Ιερόν Πυρ της Εστίας «μεταφράζεται» από τον Ανθρώπινο εγκέφαλο ως Χρυσή Αιθέρια Δόνηση που πάλλεται. Τοποθετείται δε στην 6η Ολύμπια Σφαίρα.
Καθώς η Απολλώνιος Φλόγα «ξεπηδά» μέσα από το Πυρ διαθέτει την ίδια ακριβώς δόνηση. Όταν η Απολλώνιος Φλόγα (Αιθέρια Φωτιά) εισχωρεί στην 5η Σφαίρα διαμέσου του Αρχέτυπου Ήλιου (ο οποίος βρίσκεται και αυτός στην 5η Σφαίρα)και τον πυροδοτεί, τότε «μεταφράζεται» από τον Ανθρώπινο εγκέφαλο ως Λευκό-χρυση Δόνηση. Διότι καθώς η Αιθέρια δόνηση αποκτά ένα είδος αιθέριας ταχύτατης κίνησης παρουσιάζεται στο Λευκό Χρώμα.
Καθώς η Απολλώνιος Φλόγα κατέρχεται και εισέρχεται διαμέσου της Πύλης του Υλικού τετρασδιάστατου Ήλιου, στην 4η και 3η διάσταση τότε αποκτά στην μεν 4η ένα ιώδες ανοικτό χρώμα, ενώ στην 3η διάσταση ένα βιολετι-ιώδες (πιο σκούρο χρώμα).
Τα υλικά πεδία ονομάζονται διαστάσεις και όχι σφαίρες. Με την έννοια σφαίρα ονομάζουμε τα πεδία από την 4η διάσταση και επάνω.
Οι μεταβολές αυτές της Απολλώνιας Φλόγας έγκειται αφενός στην 5η σφαίρα διότι εισέρχεται στον «Άχρονο Χρόνο», ενώ στην 4η και 3η διάσταση διότι εισέρχεται στον «Υλικό Χρόνο».
Αυτός ο Ορφικός στίχος μιλάει στο βαθύ υποσυνείδητο, για αυτό και οφείλει να έχει εδραιωθεί όταν ο Άνθρωπος βρίσκεται "εν ζωή". Ο στίχος αυτός υπαγορεύει ένα μέρος του Πυθαγόρειου Βίου. Έτσι όταν η Ψυχή και το Πνεύμα εγκαταλείψει την Ύλη και βρεθεί μπροστά στους Φύλακες των Πηγών, τότε λειτουργεί το Αστρικό Εν-Συνείδητο και επαναλαμβάνει αυτούς τους στίχους.
Επίσης ο στίχος αυτός συνοδεύει τον Ορφικό Ύμνο της Μνημοσύνης και ειπώνεται στο τέλος στα Ιερά Μυστήρια του Ζευ και του Ποσειδώνα, τα οποία (στην κλίμακα) είναι αμέσως μετά τα Πυθαγόρεια.
Τα Ιερά μυστήρια είναι η Κορωνίς (η μήτρα που γέννησε τον Ασκληπιό, την θεραπεία και την μετουσίωση διαμέσου της Απολλώνιας δόνησης) των Πέντε Κορυφών του Αστέρα (δηλαδή η Κορωνίς του Ανθρώπου).
Αυτό σημαίνει ότι η οντότητα - Άνθρωπος - Μύστης οφείλει να έχει περάσει, να έχει μυηθεί στα προηγούμενα (Καβείρια - Ελευσίνια - Ορφικά - Πυθαγόρεια) έστω και με έναν σύγχρονο τρόπο.
Αυτά που γράφω γνωρίζω ότι είναι δύσκολα στην σημερινή εποχή, αλλά όχι ακατόρθωτα. Είναι όμως η σειρά «εν τάξει» και ο Απόλλωνας που επιβλέπει όλες αυτές τις διαδικασίες είναι πολύ αυστηρός με τα τυπικά των Μυστηρίων.
Για να ενεργοποιηθεί ο συγκεκριμένος Ορφικός στίχος ο Άν- θρωπος (ο Άνω Θρώσκων) οφείλει πρώτα να αφυπνίσει την Μνημοσύνη - Ενθύμηση. Όταν "αρχίσει να θυμάται", όταν αρχίσει να επικοινωνεί με τα αρχεία της Γνώσης των Ανώτερων Σφαιρών, τότε στον Ύμνο της Μνημοσύνης, προσθέτει και τον συγκεκριμένο προαναφερθέντα στίχο. Μόνο τότε μπορεί να λειτουργήσει ο συγκεκριμένος στίχος και να δώσει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Άϊλα
astarhellas
↧
Η θεά Άρτεμις με τα μάτια των μεγάλων Ζωγράφων
 |
| Diana the Huntress Guillaume Seignac ((1870-1924) |
 |
| Diana the Huntress. Gillaume Seignac (v 2) |
 |
| Alexandre-Jacques Chantron - Diana at her bath, 1880-1910. |
 |
| Diana Chasseuse. Gaston Casimir Saint-Pierre |
 |
| Diana the Huntress, Orazio Gentileschi, 1630. |
 |
| Diana chasseresse, 1879. Jules-Joseph Lefebvre |
 |
| Diana - Howard David Johnson. |
 |
| Diana as Personification of the Night by Anton Raphael Mengs. |
 |
| Goddess Diana with a Lion - Angelo von Courten (1848 – 1925, Italian-born German) |
 |
| Diana after the Hunt, François Boucher |
 |
| Diana reposing, 1859. Paul-Jacques-Aimé Baudry |
 |
| Diana sleeping and her Nymphs, Etienne-Barthelemy Garnier |
 |
| Artemis ' bath |
 |
| Diana - Baudry Paul |
 |
| Diana Cazadora, 1850-1865. Louis Devedeux |
 |
| Diana Huntress, 1870. Nikolaus Baur |
 |
| Diane a bain 1732. Nöel-Nicolas Coypel |
 |
| Diana, Louis Machard(1839-1900) |
Έρως και Ψυχή
↧
↧
Ομηρικός Ύμνος εις Άρτεμιν (2)
 |
| Statue of Artemis called Diana of Gabies. Marble, Roman imperial period (under Tiberius' reign, 14 – 37 AD). Found by G. Hamilton in 1792 in Gabies, Italy. |
Τραγουδώ την Άρτεμη τη χρυσόβελη και πολυθόρυβη,
τη σεβαστή παρθένα, την ελαφοτοξεύτρα, που ρίχνει τα βέλη της,
τη δίσυμη αδερφή του χρυσόσπαθου Απόλλωνα, αυτήν που
μέσα σε σκοτεινά βουνά και σε ανεμόδαρτες κορυφές
χαίρεται με το κυνήγι και τεντώνει τα ολόχρυσα τόξα της
εξαπολύοντας βέλη στεναχτικά: τραντάζονται οι κορυφές
των υψηλών βουνών και αντηχούν τα ολοϊσκιωτα δάση
φοβερά απο τις φωνές των αγριμιών. φρικιάζει η στεριά
και η γεμάτη ψάρια θάλασσα. ωστόσο εκείνη με δυνατή ψυχή
τριγυρίζει παντού και εξαφανίζει τα γένη των αγρημιών.
Όταν πια ευχαρηστηθεί η κυνηγήτρα των αγριμιών
κι ευχαριστήσει το νου της, χαλαρώνει τα εύκαμπτα
τόξα της και πάει στο μεγάλο ναό του αδερφού,
του Φοίβου, στον πλούσιο τόπο των Δελφών, να ετοιμάσει
τον όμορφο χορό για τις Μούσες και για τις Χάριτες. Εκεί
κρεμάει τα τεντωμένα τόξα της και τα βέλη της κι έχοντας
χαριτωμένα στολίδια γύρω στο κορμί της τραβάει μπροστά
κάνοντας την κορυφαία του χορού. κι αυτές αθάνατη φωνή
βγάζουντας υμνούν την ομορφόποδη Λητώ, πως γέννησε παιδιά
που είναι τα έξοχα άριστα παιδιά στις σκέψεις και στα έργα.
Να έχετε χαρές, παιδιά του Δία και της ομορφόμαλης Λητώς:
κι εγώ σε άλλο τραγούδι μου εσάς θα μνημονεύσω.
Ἄρτεμιν ἀείδω χρυσηλάκατον, κελαδεινήν,
παρθένον αἰδοίην, ἐλαφηβόλον, ἰοχέαιραν,
αὐτοκασιγνήτην χρυσαόρου Ἀπόλλωνος,
ἣ κατ’ ὄρη σκιόεντα καὶ ἄκριας ἠνεμοέσσας
ἄγρῃ τερπομένη παγχρύσεα τόξα τιταίνει
πέμπουσα στονόεντα βέλη: τρομέει δὲ κάρηνα
ὑψηλῶν ὀρέων, ἰάχει δ’ ἔπι δάσκιος ὕλη
δεινὸν ὑπὸ κλαγγῆς θηρῶν, φρίσσει δέ τε γαῖα
πόντος τ’ ἰχθυόεις: ἣ δ’ ἄλκιμον ἦτορ ἔχουσα
πάντη ἐπιστρέφεται θηρῶν ὀλέκουσα γενέθλην.
αὐτὰρ ἐπὴν τερφθῇ θηροσκόπος ἰοχέαιρα,
εὐφρήνῃ δὲ νόον, χαλάσασ’ εὐκαμπέα τόξα
ἔρχεται ἐς μέγα δῶμα κασιγνήτοιο φίλοιο,
Φοίβου Ἀπόλλωνος, Δελφῶν ἐς πίονα δῆμον,
Μουσῶν καὶ Χαρίτων καλὸν χορὸν ἀρτυνέουσα.
ἔνθα κατακρεμάσασα παλίντονα τόξα καὶ ἰοὺς
ἡγεῖται χαρίεντα περὶ χροὶ̈ κόσμον ἔχουσα,
ἐξάρχουσα χορούς: αἳ δ’ ἀμβροσίην ὄπ’ ἰεῖσαι
ὑμνεῦσιν Λητὼ καλλίσφυρον, ὡς τέκε παῖδας
ἀθανάτων βουλῇ τε καὶ ἔργμασιν ἔξοχ’ ἀρίστους.
χαίρετε, τέκνα Διὸς καὶ Λητοῦς ἠυκόμοιο:
αὐτὰρ ἐγὼν ὑμέων τε καὶ ἄλλης μνήσομ’ ἀοιδῆς.
παρθένον αἰδοίην, ἐλαφηβόλον, ἰοχέαιραν,
αὐτοκασιγνήτην χρυσαόρου Ἀπόλλωνος,
ἣ κατ’ ὄρη σκιόεντα καὶ ἄκριας ἠνεμοέσσας
ἄγρῃ τερπομένη παγχρύσεα τόξα τιταίνει
πέμπουσα στονόεντα βέλη: τρομέει δὲ κάρηνα
ὑψηλῶν ὀρέων, ἰάχει δ’ ἔπι δάσκιος ὕλη
δεινὸν ὑπὸ κλαγγῆς θηρῶν, φρίσσει δέ τε γαῖα
πόντος τ’ ἰχθυόεις: ἣ δ’ ἄλκιμον ἦτορ ἔχουσα
πάντη ἐπιστρέφεται θηρῶν ὀλέκουσα γενέθλην.
αὐτὰρ ἐπὴν τερφθῇ θηροσκόπος ἰοχέαιρα,
εὐφρήνῃ δὲ νόον, χαλάσασ’ εὐκαμπέα τόξα
ἔρχεται ἐς μέγα δῶμα κασιγνήτοιο φίλοιο,
Φοίβου Ἀπόλλωνος, Δελφῶν ἐς πίονα δῆμον,
Μουσῶν καὶ Χαρίτων καλὸν χορὸν ἀρτυνέουσα.
ἔνθα κατακρεμάσασα παλίντονα τόξα καὶ ἰοὺς
ἡγεῖται χαρίεντα περὶ χροὶ̈ κόσμον ἔχουσα,
ἐξάρχουσα χορούς: αἳ δ’ ἀμβροσίην ὄπ’ ἰεῖσαι
ὑμνεῦσιν Λητὼ καλλίσφυρον, ὡς τέκε παῖδας
ἀθανάτων βουλῇ τε καὶ ἔργμασιν ἔξοχ’ ἀρίστους.
χαίρετε, τέκνα Διὸς καὶ Λητοῦς ἠυκόμοιο:
αὐτὰρ ἐγὼν ὑμέων τε καὶ ἄλλης μνήσομ’ ἀοιδῆς.
 |
| Artemis Gabii - Louvre Museum |
↧
Η Επίκληση του Τηλέμαχου στην Αθηνά
 |
| Pallas Athena - collection of Vatican Museum |
(...) ὁ Τηλέμαχος στ'ἀκρόγιαλο κατέβη,
τὰ χέρια θαλασσόνιψε, κι ἔκαμε δέηση κι εἶπε·
“Ἄκου μ', ἐσὺ ὁ θεός, ποὺ ἐχτὲς στὸν πύργο ἦρθες καὶ μοῦ 'πες
νὰ πάρω πλοῖο καὶ στ'ἀχνὰ τὰ πέλαα ν'ἀρμενίσω,
νὰ μάθω ἂ γύρισε ὁ γονιὸς ποὺ λείπει τόσους χρόνους,
κι ὅμως μποδίζουν οἱ Ἀχαιοί, καὶ μάλιστα οἱ μνηστῆρες,
πού 'ναι μεγάλη ἡ κάκια τους, περίσσια ἡ περηφάνεια.”
**********
Τηλέμαχος δ᾽ ἀπάνευθε κιὼν ἐπὶ θῖνα θαλάσσης,
χεῖρας νιψάμενος πολιῆς ἁλὸς εὔχετ᾽ Ἀθήνῃ·
"κλῦθί μευ, ὃ χθιζὸς θεὸς ἤλυθες ἡμέτερον δῶ
καὶ μ᾽ ἐν νηὶ κέλευσας ἐπ᾽ ἠεροειδέα πόντον
νόστον πευσόμενον πατρὸς δὴν οἰχομένοιο
ἔρχεσθαι· τὰ δὲ πάντα διατρίβουσιν Ἀχαιοί,
μνηστῆρες δὲ μάλιστα κακῶς ὑπερηνορέοντες."
Ὁμήρου Ὀδύσσεια. Ἰθακησίων ἀγορά. Τηλεμάχου ἀποδημία.
Ραψωδία β - στοίχοι 260-266
 |
| Ο Τηλέμαχος στην Ιθάκη παρακαλεί την Αθηνά για βοήθεια - Jan Styka |
↧
ΓΙΑΤΙ Η ΠΑΛΛΑΔΑ ΑΘΗΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΟΝ ΙΣΟΘΕΟ ΟΔΥΣΣΕΑ;
Οι αντιλήψεις του ομηρικού ανθρώπου για τους θεούς του Ολύμπου παρέχονται αποσπασματικά και ευκαιριακά από τον ποιητή στα δύο μεγάλα του έπη: Ιλιάδα και Οδύσσεια. Εκείνος όμως που θέτει μια τάξη στις αντιλήψεις αυτές για τους θεούς και τις θεές είναι ο Ησίοδος. Ο ποιητής, στο γνωστό του έργο “Θεογονία”, προσπαθεί να βάλει μια τάξη στην ακαταστασία που επικρατεί στον κόσμο των θεών. Γι’ αυτόν η δημιουργία του κόσμου αρχίζει από το Χάος. Από αυτό δημιουργείται ο Ουρανός και η Γη, το πρώτο ζευγάρι στον κόσμο των θεών. Ακολουθούν οι άλλες δημιουργίες, ώσπου επικρατεί ο Δίας, ύστερα από αγώνες σκληρούς κατά των τιτάνων. O Ησίοδος πλάθει τους θεούς του Ολύμπου ανθρωπόμορφους, όπως τους φαντάζεται και ο ΄Ομηρος πριν από αυτόν.
Οι θεοί του Ολύμπου, κατά τον ΄Ομηρο, μπορεί να είναι ισχυρότεροι από τον άνθρωπο και αθάνατοι, αλλά δεν παύουν να έχουν κι αυτοί τις αδυναμίες τους, όπως και οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι με τη σειρά τους, επειδή έχουν την ανάγκη των θεών, τους λατρεύουν, προσφέροντάς τους θυσίες αιματηρές και αναίμακτες.
΄Ετσι, θεοί και άνθρωποι, πολλές φορές συνδέονται τόσο στενά μεταξύ τους, ώστε, όταν προφέρουμε το όνομα ενός ήρωα, να φέρουμε συγχρόνως συνειρμικά στο νου μας και τον αντίστοιχο προστάτη του θεό (Πάρης- Αφροδίτη, Οδυσσέας- Αθηνά ).
Ο Οδυσσέας στην Οδύσσεια έχει μια σύμμαχο θεά, η οποία τον συμπαραστέκεται σ'όλες τις δύσκολες στιγμές του και έναν άσπονδο εχθρό, τον Ποσειδώνα, που τον μισεί, γιατί τύφλωσε το γιο του Πολύφημο. Βοηθός και πιστός φύλακας του Οδυσσέα η Αθηνά, σκληρός και πείσμων διώκτης του ο Ποσειδώνας. Η Αθηνά συμπαθεί και προστατεύει τον Οδυσσέα από την αρχή του τρωικού πολέμου έως την επιστροφή του στην Ιθάκη και την αποκατάσταση της τάξης στο βασίλειό του.
Αντίθετα, το μίσος του Ποσειδώνα αρχίζει από τη στιγμή που ο ήρωας τυφλώνει τον Πολύφημο, γιο του Ποσειδώνα, και συνεχίζεται ίσαμε να φτάσει ο Οδυσσέας στην πατρίδα του. Και όσον αφορά στον Ποσειδώνα υπάρχει ένας σοβαρός λόγος που μισεί τον Οδυσσέα, ο γνωστός. Η Αθηνά όμως τι λόγους έχει να συμπαθεί και να συμπαραστέκεται τον Οδυσσέα και την οικογένειά του στις δύσκολες στιγμές; Είναι ένα ερώτημα που θέτει ο ποιητής με τη φωνή του Νέστορα, όταν ο σοφός γέροντας συζητά με τον Τηλέμαχο στο παλάτι του.
"ου γαρ πω ίδον ώδε θεούς αναφανδά φιλεύντας
ως κείνω αναφανδά παρίστατο Παλλάς Αθήνη".(γ,221-222)
"Γιατί δεν είδα από θεούς έτσι άλλη αγάπη ακόμα πιο φανερή
καθώς αυτόν (τον Οδυσσέα) προστάτευε η Παλλάδα".
Αναρωτιέται, λοιπόν, ο γερο-Νέστορας, γιατί δεν μπορεί να εξηγήσει με την πείρα και τη λογική που διαθέτει αυτή τη φανερή αγάπη της Αθηνάς προς τον ήρωα. Στρεφόμενος προς τον Τηλέμαχο του λέγει: “αν σ'αγαπούσε και σένα τόσο η Αθηνά, τότε δεν είχες να φοβηθείς κανένα”. Και δεν είχε άδικο, αφού η Αθηνά σ'όλα τα γεγονότα του έπους ακολουθεί από κοντά τα βήματα του Οδυσσέα και είναι έτοιμη πάντα να του προσφέρει τη βοήθειά της. Αψευδείς μάρτυρες οι πράξεις της σοφής θεάς.
Συγκεκριμένα, στην πρώτη συνέλευση των θεών στον ΄Ολυμπο (α, 47 και εξής), όταν ο Οδυσσέας βασανίζεται καθηλωμένος εφτά χρόνια στο νησί της Καλυψώς, η θεά βρίσκει την ευκαιρία να παρουσιάσει στη συνέλευση των θεών το θέμα του νόστου του Οδυσσέα, και πετυχαίνει με κοινή απόφαση όλων των θεών, εκτός του Ποσειδώνα, που απουσιάζει στην Αιθιοπία, την έγκριση της επιστροφής του Οδυσσέα στην Ιθάκη.
Και επειδή η απόφαση των θεών αργεί να εκτελεστεί, η Αθηνά επεμβαίνει δυναμικά στη δεύτερη συνέλευση των θεών (ε, 2 και εξής) και πείθει το Δία να ενεργοποιήσει τον Ερμή, προκειμένου να υποχρεωθεί η Καλυψώ να επιτρέψει στον Οδυσσέα να επιστρέψει στην πατρίδα του. Αυτή άλλωστε ήταν και η μοίρα του ήρωα, την οποία κανείς δεν μπορούσε να αγνοήσει.
Από την άλλη μεριά φαίνεται πως και ο Οδυσσέας τρέφει μεγάλο σεβασμό απέναντι στη θεά Αθηνά. Απόδειξη της αδυναμίας του αυτής προς τη θεά είναι ότι, κάθε φορά που βρίσκεται ο ήρωας σε δύσκολη θέση, τα βάζει με την κακή του μοίρα και με τους θεούς, που νομίζει πως και πάλι τον ξεγέλασαν. Ποτέ δεν καταφέρεται προσωπικά εναντίον της Αθηνάς. Ακόμη, και στις προσευχές του είναι διακριτικός. Γιατί είναι αλήθεια πως, όταν προσεύχεται, ανάμεσα στους άλλους θεούς που κατά περίπτωση επικαλείται τη βοήθειά τους, πάντα προέχει το όνομα της Παλλάδας Αθηνάς. Ο ήρωας γνωρίζει καλά πόσο του συμπαραστάθηκε η θεά στον Τρωικό πόλεμο και δε διστάζει να το ομολογήσει.
"τούτο δ'εγών εύ οίδα, ότι μοι πάρος ηπίη ήσθα,
είος ενί Τροίη πολεμίζομεν υίες Αχαιών".(ν, 314-15)
"Μα αλήθεια αυτό δεν το ξεχνώ πως με πονούσες πρώτα,
ενόσω πολεμούσαμε οι Αχαιοί στην Τροία".
΄Οταν όμως για κάποιο διάστημα η Αθηνά δεν του δείχνει φανερά τη συμπαράστασή της, τότε ο ήρωας, απογοητευμένος από την εσφαλμένη γνώμη του, διαμαρτύρεται και ζητά να ακούσει τις παρακλήσεις του η θεά.
"νυν δη περ μευ άκουσον, επεί πάρος ούποτ'άκουσας,
ραιομένου, ότε μ'έρραιε κλυτός εννοσίγαιος". (ζ, 325)
"Επειδή στο παρελθόν ποτέ δεν άκουσες την προσευχή μου,
όταν με κατάτρεχε ο ξακουστός Ποσειδώνας, τουλάχιστο άκουσέ με τώρα και βόηθα με".
Το αξιοσημείωτο είναι πως, ενώ απορεί και διαμαρτύρεται για τη δήθεν εγκατάλειψή του από τη θεά, όμως στην ίδια καταφεύγει και της ίδιας τη συνδρομή εκλιπαρεί πάλι.Το παράπονο του ήρωα είναι δικαιολογημένο, γιατί πράγματι η Αθηνά, για να μη δυσαρεστήσει το θείο της Ποσειδώνα, δεν αντιδρά στις άδικες και σε κάποιο σημείο ανεπίτρεπτες ενέργειες του Ποσειδώνα, του θεού της θάλασσας. Το εξομολογείται αργότερα η ίδια στον Οδυσσέα σε μια πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλία μαζί του:
“δεν ήθελα ναρθώ σε σύγκρουση με τον αδελφό του πατέρα μου”.
Παρόλα αυτά, όταν ο Οδυσσέας κινδυνεύει να πνιγεί έξω από τη Σχερία, η Αθηνά επεμβαίνει αποφασιστικά, χωρίς να υπολογίσει τη δυσαρέσκεια του θείου της, σταματά την τρικυμία και ο Οδυσσέας κολυμπώντας φτάνει στη φιλόξενη χώρα της Ναυσικάς και ξεφεύγει το θάνατο. Η Αθηνά στην περίπτωση αυτή δε γαληνεύει μόνον την τρικυμισμένη θάλασσα, αλλά φωτίζει και το μυαλό του ήρωα να γαντζωθεί στο βράχο και να σωθεί από την ορμή του κύματος. Βέβαια, δε θα πρέπει να ξεχνούμε την όλη δραστηριότητα της θεάς, ώσπου να οδηγήσει τη Ναυσικά στο ποτάμι με την άμαξα και τις παραδουλεύτρες, για να πλύνουν τα ρούχα, ούτε ασφαλώς και την ομίχλη με την οποία σκεπάζει τον ήρωα, ώσπου να φτάσει απαρατήρητος στο παλάτι του Αλκίνοου και της Αρήτης.
"Τονδ'άρα Φαίηκες ναυσικλυτοί ουκ ενόησαν
ερχόμενον κατά άστυ δια σφέας. ου γαρ Αθήνη
εία ευπλόκαμος, δεινή θεός, η ρα οι αχλύν
θεσπεσίην κατέχευε φίλα φρονέουσ'ενί θυμώ"(η, 39-42)
"Κανένας από τους κοσμοξάκουστους Φαιάκους δεν τον είδε
γιατί δεν άφηνε η θεά, η λατευτή Παλλάδα,
και για καλό του με θεϊκό τον σκέπαζε σκοτάδι"
΄Υστερα από τα όσα αναφέραμε αναρωτιέται κανείς, και δικαιολογημένα, γιατί τέλος πάντων αυτή η συμπάθεια και αυτό το ενδιαφέρον της θεάς για ένα θνητό; Μήπως γιατί η Αθηνά μισεί τους Τρώες εξαιτίας του Πάρη ή μήπως γιατί ο Οδυσσέας πρόσφερε πλούσιες θυσίες και προσφορές στο βωμό της Αθηνάς; Πουθενά όμως στο έπος δεν αφήνεται από τον ποιητή να εννοηθεί κάτι τέτοιο. Τι στην αλήθεια συμβαίνει λοιπόν;
Την απάντηση στα εύλογα ερωτήματα του αναγνώστη (ακροατή) φροντίζει να δώσει ο ποιητής σε χρόνο ανύποπτο γι’ αυτόν, κατάλληλο όμως για τον ποιητή. Ο ποιητής αρέσκεται να κρατά σε αγωνία τον αναγνώστη (ακροατή), γι’ αυτό ξεκαθαρίζει και αποσαφηνίζει τα πράγματα με αργό ρυθμό και σε μικρές "δόσεις"θα λέγαμε, ώστε να άρει τις όποιες απορίες του απομένουν ακόμη. Ακολουθεί την τακτική της επιβράδυνσης.
Ο ποιητής δε βιάζεται, αρνείται να υποταχθεί στη λογική και τις απαιτήσεις του ακροατή (αναγνώστη). Δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα και τις απορίες του αναγνώστη, όταν εκείνος, ο ποιητής, θέλει.
Ο Οδυσσέας πέτυχε να μπει απαρατήρητος στο παλάτι του Αλκιίνοου και να πετύχει με την αποκάλυψ της ταυτότητάς του την επιστροφή στην πατρίδα του. Οι Φαίακες τον μεταφέρουν κοιμισμένο στο νησί του, τον αφήνουν στην ακτή και επιστρέφουν στην πατρίδα τους. ΄Όταν όμως κάποτε ξυπνά ο Οδυσσέας και έκπληκτος βλέπει γύρω του έναν τόπο εντελώς άγνωστο σ'αυτόν, κακές σκέψεις παιρνούν από το μυαλό του. Το τοπίο δεν του θυμίζει τίποτε από την Ιθάκη της νιότης του. Η θεά έχει καλύψει την περιοχή με ένα σύννεφο ομίχλης. Και τη στιγμή που ο ήρωας αναρωτιέται σε ποια χώρα πάλι να βρίσκεται, παρουσιάζεται η Αθηνά μεταμορφωμένη σε βοσκό και ζητά να μάθει ποιος είναι και πώς έφτασε ως την Ιθάκη.
Εκείνος, αντί να της απαντήσει ευθέως, της αφηγείται μια πλαστή ιστορία. Ο ήρωας το συνηθίζει αυτό, γιατί έτσι αποφεύγει να πει την αλήθεια και να αποκαλύψει την ταυτότητά του, την οποία προσπαθεί να κρατήσει μυστική με κάθε τρόπο. Η Αθηνά, που αντιλαμβάνεται την πρόθεσή του, αμέσως από από βοσκός μεταμορφώνεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια του Οδυσσέα σε μια ωραία γυναίκα, η οποία τον πλησιάζει, του πιάνει φιλικά το χέρι και του λέγει:
"Κερδαλέος κ'είη και επίπλοκος ος σε παρέλθοι
εν πάντεσσι δόλοισι, και ει θεός αντιάσειε,
σχέτλιες, ποικιλομήτα,δόλων ατ'ουκ αρ'έμελλες,
ούδ'εν ση περ εών γαίη, λήξειν απατάων
μύθων τε καικλοπίων, οι τι παιδόθεν φίλοι εισίν,
αλλ'άγε μηκέτι ταύτα λεγώμεθα, ειδότες άμφω
κέρδε'επεί συ μεν έσσι βροτών οχ άριστοςαπάντων
βουλή και μύθοισιν, εγώ Δε εν πάσι θεοίσι
μήτι τε κλέομαι και κέρδεσιν, ουδέ σύγ'έγνως
Παλλάδα δ'Αθηναίην, κούρην Διός, ή τε τοι αιεί
εν πάντεσσι πόνοισι παρίσταμαι ηδέ φυλάσσω,
και δε σε Φαιήκεσιν φίλον πάντεσσιν έθηκα.
Νυν αύ δεύρ'ικόμην, ίνα τοι συν μήτιν υφήνω
χρήματά τε κρύψω, όσα τοι Φαίηκεςαγαυοί
ώπασανοίκαδ'ιόντι εμή βουλή τε νόω Τε,
είπω θ'όσσα τοι αίσα δόμοις ένι ποιητοίσι
κήδε'ανασχέσθαι.”(ν 291-307)
"Σοφός και τετραπέρατος θα είναι όποιος σε περάσει
στα χίλια σου τεχνάσματα, θεός κι αν είναι ακόμα.
καημένε, πολυμήχανε και μάστορη στους δόλους,
μήτε μες στην πατρίδα σου τις πονηριές δεν παύεις
κι όσα ψευτόλογα αγαπάς από γεννησιμιό σου.
Μον'έλα, αυτά ας τ'αφήσουμε, το ξέρουμε κι οι δυο μας
ποιο μας συμφέρει, αφού και συ απ'όλους τους ανθρώπους
ο πρώτος είσαι στη βουλή και στη ρητοροσύνη,
κι εγώ για τη σοφία μου και την πολλή μου γνώση
στον ουρανό φημίζομαι στους αθανάτους όλους.
Μα μήτε εσύ δε γνώρισες την Αθηνά Παλλάδα,
τη θυγατέρα του Διός, που παραστέκω πάντα
κοντά σου σ'όλες τις δουλειές και σ'όλα σε προσέχω,
και τους Φαιάκους έκαμα να σ'αγαπήσουν όλοι.
Τώρα πάλε έφτασα κι εδώ βουλή μαζί σου να 'βρω,
να κρύψω αυτούς τους θησαυρούς, που οι ξακουστοί Φαιάκοι
σου δώσανε, όταν έφευγες με φώτιση δική μου,
και να σου πω όσα βάσανα γραφτό είναι να περάσεις
στο αρχοντικό το σπίτι σου".
H σκηνή είναι ομολογουμένως καταπληκτική,Συνομιλεί πρόσωπο με πρόσωπο ένας θνητός με μια αθάνατη θεά, την Αθηνά, τη θεά της σοφίας και επιπλέον, γιατί απαντά στη δική μας απορία αλλά και του Οδυσσέα. Προστατεύει τον Οδυσσέα η θεά, γιατί έχουν πολλά κοινά σημεία οι δυο τους. Εκείνη εξέχει στη γνώση και τη σοφία στον κόσμο των θεών, Εκείνος, αντίστοιχα, στον κόσμο των θνητών. Οι αρχαίοι έλεγαν:
"Ομοιος ομοίω αεί πελάζει"και δεν είχαν άδικο.
Η θεά Αθηνά είναι ειλικρινής μαζί του και του αποκαλύπτει το λόγο που δεν τον βοηθούσε, όταν κινδύνευε από την οργή του Ποσειδώνα. Δεν ήθελε, του λέγει, ναρθεί σε ρήξη με τον αδελφό του πατέρα της. Η αποκαλυπτική αυτή ομολογία της θεάς αφήνει άναυδο τον ήρωα και ικανοποιεί τον ακροατή, αφού η Αθηνά εμφανίζεται σε πολλές περιπτώσεις σαν από μηχανής θεός και δίνει λύσεις σε δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευνοούμενοί της, βοηθώντας έτσι και τον ποιητή να συνεχίσει την αφήγηση του επικού μύθου.
΄Οταν, λοιπόν, η ανθρώπινη σοφία συνεπικουρείται από τη θεϊκή και όταν η θεοσέβεια είναι πηγαία και διαρκής, τότε ο άνθρωπος αντιμετωπίζει όλες τις δυσκολίες της ζωής με ευκολία και θαυματουργεί.
Η όλη αναφορά μας θα μπορούσε, σε τελευταία ανάλυση, να χαρακτηριστεί και ως ένα δείγμα επιβράδυνσης, την οποία αγαπά, και πολλές φορές εφαρμόζει στο έπος ο ποιητής, για να φτάσει στον αντικειμενικό του σκοπό, όπως αυτός τον σχεδίασε, αφού τίποτε στην τύχη δεν κάνει ο ΄Ομηρος. Αυτό είναι ίσως και μια ακόμη απόδειξη πως το έργο είναι δημιούργημα ενός και μόνου μεγάλου δημιουργού. Ο ποιητής με τον τρόπο του θέτει στον αναγνώστη ερωτήματα, τον κρατά σε αγωνία, αλλά κάποτε, όταν ο ίδιος κρίνει κατάλληλη την περίπτωση, δίνει τις δικές του εξηγήσεις-απαντήσεις, πράγμα που ικανοποιεί τον αναγνώστη και τον λυτρώνει από την αγωνία του.
Πληροφορήθηκε ο Οδυσσέας για τη συμπάθεια που τρέφει η θεά απέναντί του, αλλά μαζί του ενημερώθηκε και ο ακροατής, που ανυπομονούσε να μάθει το λόγο της συμπάθειας και αγάπης της Αθηνάς προς τον προστατευόμενό της Οδυσσέα. Μια ακόμη δικαιολογημένη απορία, δική μας, του Νέστορα και πολλών άλλων, έχει απαντηθεί ικανοποιητικά.
Η απάντηση της Αθηνάς μπορεί να ικανοποίησε τον αναγνώστη, τον Οδυσσέα, το Νέστορα και άλλους, αλλά ταυτόχρονα προκάλεσε ένα νέο μεγάλο ερωτηματικό στον προσεκτικό μελετητή του έπους.
Τελικά, πότε λέγει την αλήθεια η Αθηνά στο έπος, όταν δηλαδή κατηγορηματικά δηλώνει στον Οδυσσέα πως αν δε τον βοήθησε σε δύσκολες στιγμές είναι γιατί δεν ήθελε να έρθει σε ρήξη με τον αδελφό του πατέρα της, τον Ποσειδώνα, ή όταν, χωρίς να υπολογίσει το θεό της θάλασσας, επενέβη, σταμάτησε την τρικυμία και έσωσε τη ζωή του προστατευομένου της Οδυσσέα στο νησί των Φαιάκων;
Είναι ένα ζήτημα υπό εξέταση.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ.ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ
↧